از اين كار باز داشته است.[1]

2. نزول تدريجى‌

بنا بر اين ديدگاه، نزول قرآن كريم از شب قدر ماه رمضان سال نخست بعثت، آغاز و بيست يا 23 سال به تدريج ادامه يافت تا كامل گشت و قرآن كريم نزول دفعى نداشته و عقيده به وجود چنين نزولى نامعقول است.[2] اين ديدگاه را عامر شعبى،[3] ابن‌اسحاق،[4] شيخ مفيد[5] و شمارى از قرآن‌پژوهان معاصر[6] باور دارند.

ادله و شواهد

مهم‌ترين ادله و شواهد ديدگاه نزول تدريجى در ردّ ديدگاه نخست و اثبات ديدگاه دوم عبارت اند از:

1. قرآن كريم خود بر تدريجى بودن نزولش صراحت دارد:

الف- آيه 106 اسراء بيان مى‌كند اين كتاب بخش بخش نازل مى‌شود تا پيامبر آن را به آرامى بر مردم بخواند:

«وَ قُرْآناً فَرَقْناهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلى‌ مُكْثٍ وَ نَزَّلْناهُ تَنْزِيلًا.

قرآن را بخش بخش بر تو نازل كرديم تا آن را بر مردم به آرامى بخوانى و آن را به تدريج فرو فرستاديم».

ب- در آيه 32 فرقان سخن كافران را نقل مى‌كند كه از روى طعن گفتند: چرا قرآن (مانند ديگر كتب آسمانى) به يكباره نازل نمى‌شود:

[1]. الميزان فى تفسير القرآن: ج 2 ص 18.

[2]. تاريخ قرآن، محمّدهادى معرفت: ص 35 و 36.

[3]. ر. ك: الإتقان فى علوم القرآن: ج 1 ص 40.

[4]. ر. ك: مجمع البيان: ج 2 ص 497؛ سيرة النبي صلى الله عليه و آله: ص 130.

[5]. ر. ك: بحار الأنوار: ج 18 ص 251.

[6]. ر. ك: تاريخ قرآن، محمّدهادى معرفت: ص 35 و 36.