هفت جزء تقسيم شده بود. ترتيب سوره‌ها در اين دو روايت، با ترتيب كنونى قرآن، همسان است.[1] ابن حجر پس از نقل روايت اخير، آن را دليل توقيفى بودن ترتيب سوره‌ها مى‌داند.[2]

8. رواياتى كه بر پايه آنها پيامبر خدا صلى الله عليه و آله «تلاوت قرآن از روى مصحف» را تشويق مى‌كند،[3] تأييدى بر جمع قرآن در زمان آن حضرت اند.[4]

نقد ديدگاه نخست‌

شايان ذكر است كه دليل‌ها و روايات ياد شده، بر ترتيب همه سوره‌هاى قرآن از سوى پيامبر، حتى سوره‌هاى نازل شده در ماه‌هاى آخر زندگانى ايشان دلالت ندارند.

افزون بر اين كه ضعف سند در برخى از اين روايات و اضطراب متن در برخى ديگر، ايرادهايى هستند كه بر آنها وارد شده‌اند.[5] با اين همه مى‌توان از اين شواهد، اهميت دادن پيامبر صلى الله عليه و آله به امر تدوين، ترتيب و حفظ وجود كتبى قرآن را نتيجه گرفت و گفت:

با توجه به نزول بيش از هشتاد سوره در مكه و نزول بيشتر سوره‌هاى مدنى پيش از سال‌هاى پايانى عمر پيامبر خدا صلى الله عليه و آله، تعداد بسيار زيادى از سوره‌ها، تحت نظارت ايشان مرتب شده و تعداد اندك باقى‌مانده نيز از سوى امام على عليه السلام و ساير نزديكان مرتب شده است؛ همان گونه كه از سفارش آن حضرت هنگام وفات به على عليه السلام فهميده مى‌شود. پيامبر فرمود: «قرآن، كنار بستر من، در جزوه‌ها، حريرها و كاغذهاست. آنها را جمع كن و نگذار ضايع شود، چنان كه يهود تورات را ضايع‌

[1]. ر. ك: مسند ابن حنبل: ج 4 ص 343؛ البرهان فى علوم القرآن: ج 1 ص 258؛ مناهل العرفان: ج 1 ص 355.

[2]. فتح البارى: ج 9 ص 36.

[3]. ر. ك: وسايل الشيعة: ج 6 ص 204.

[4]. دراسات قرآنية( تاريخ قرآن): ص 84.

[5]. ر. ك: الانتصار للقرآن: ج 1 ص 60، 279، 288؛ تاريخ قرآن، محمّدهادى معرفت، ص 85.؛ پژوهشى درمصحف امام على عليه السلام: ص 193- 198.