زيرا مى‌فرمايد:" من نزد گمان بنده‌ام به خودم هستم؛ اگر خوب باشد، خوبى را و اگر بد باشد، بدى برايش مقدر مى‌كنم"».[1]

اين حديث شريف ما را بر آن مى‌دارد كه نه تنها در باره اعمال عبادى خود بلكه در امور دنيوى و مقدراتى كه پروردگار براى بندگانش رقم مى‌زند، به خداوند خوش‌گمان باشيم تا خدا نيز خير و خوبى مقدر فرمايد و از بدنيّنى و سوء ظن به او جداً پرهيز كنيم تا مطابق همان گمان بد، بدى را نصيبمان نگرداند.

حضرت صادق (ع) در تبيين آيه 23 سوره فصّلت‌[2] فرموده‌اند:

براى مؤمن، شايسته است كه از خدا طورى بترسد كه گويا به آتش خواهد افتاد، و چنان به خدا اميدوار باشد كه گويا از اهل بهشت است؛ زيرا خداوند مى‌فرمايد: ذلِكُمْ ظَنُّكُمُ الَّذِي ظَنَنْتُمْ بِرَبِّكُمْ.

سپس فرمودند: «خداوند به گمان بنده خود توجّه دارد، اگر بنده به خدا خوش‌گمان باشد، خدا نيز به او نيكى مى‌كند و اگر بنده به خدا بدگمان باشد، خدا در باره‌اش بدى خواهد فرمود».[3]

2. خوش‌گمانى به خود

از ابعاد خوش‌گمانى، خوش‌گمانى به نفس خويش است. اين بُعد از خوش‌گمان بودن، به دو نوع تقسيم مى‌شود. نوع نخست آن حُسن ظن به خويش در انجام امور است. به نظر مى‌رسد اين خوش‌گمانى كه به‌

[1]. ر. ك: تفسير نور الثقلين، ج 5، ص 91، ح 55.

[2]. وَ ذلِكُمْ ظَنُّكُمُ الَّذِي ظَنَنْتُمْ بِرَبِّكُمْ أَرْداكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ مِنَ الْخاسِرِينَ‌؛ و اين بود گمانى كه به پروردگارتان داشتيد. هلاكتان كرد و در شمار زيان‌كردگان درآمديد.

[3]. ترجمه مجمع البيان، ج 22، ص 44.