(3)

منابع معاصر

منابع پس از قرن 9 و 10 آن اندازه متعددند كه نمى‌توان به همه آنها پرداخت. اما به گونه‌ى كلى مى‌توان گفت اعتبار اين كتب، تابع اعتبار منابع مورد استفاده آنها است. به سخن ديگر، هر اندازه گزارش كتب متأخر و معاصر متكى به كتاب‌هاى كهن‌تر و معتبرتر باشد و در نقل خود دقت كرده و رعايت امانت بيشترى كرده باشد، قابل اعتمادتر خواهد بود. نمى‌توان كتابى مانند «الكبريت الاحمر» را با وجود عالم بودن نويسنده آن، محمدباقر بيرجندى (1276- 1352 ق) كه كتاب خود را با تتبع فراوان گردآورده معتبر و يا غير معتبر دانست؛ زيرا برخى منابع آن، قابل اعتماد و برخى ضعيف هستند و هر چند مؤلف گاه به نقد برخى گزارش‌ها پرداخته، اما نقل بدون داورى مطالب از كتابهاى ضعيف نيز در آن كم نيست. گفتنى است بر همين اساس اعتبار بحارالأنوار، نفس المهموم و منتهى الآمال بيشتر است؛ زيرا اكثر گزارش‌هاى آنها قابل قبول و مستند به كتب كهن و معتبر هستند، به ويژه آن كه محدث قمى رحمه الله با عنايت به منابع غير قابل استناد در پاره‌اى‌