اصطلاح
«كاتبان وحى» بر كسانى اطلاق مىشود كه قرآن را پس از نزول، با املاى پيامبر نوشته
و به صورت مكتوب در آوردهاند. شمار اين كاتبان به دليل كمى افراد با سواد، محدود
بوده است.
جهانشمولى
و جاودانگى اسلام، ايجاب مىكرد تا قرآن كريم، كه وحى الهى و اساس و ريشه قوانين
اسلامى و معجزه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله است، براى هميشه بدون تحريف حفظ
شود. بدينرو، رسول اللَّه صلى الله عليه و آله كه خود به تصريح قرآن كريم، امّى[2]
(كسى كه خواندن و نوشتن نمىداند[3] يا كسى كه نمىنويسد[4])
بود و تا پيش از نزول قرآن نمىخواند و نمىنوشت،[5]
به محض نزول آيات الهى،[6] ضمن بهرهگيرى از حافظه
نيرومند تازهمسلمانان عرب، فرمان مىداد برخى از صحابه كه به فنّ نوشتن آشنايى
داشتند و مورد اعتماد بودند، آن را بنويسند. اينان در منابع تاريخ و سيره، با
عنوان «كاتبان وحى» شناخته مىشوند. كاتبان، آيات را كه رسول خدا بر آنها املا
[1]. اين پژوهش، به وسيله
فاضل گرامى جناب آقاى سيد محمود سامانى، انجام شده است.