به
نام خداوند رحمتگر مهربان. آن گاه كه يارى و ظفر خداوند آمد، و مردم را بينى كه
گروه گروه وارد دين خدا مىشوند، پس پروردگارت را با حمد تسبيح كن و از او درخواست
آمرزش نما كه او توبهپذير است».
با
نزول اين سوره، صحابه خرسند شدند؛ زيرا پيروزى مطلق اسلام بر كفر و تثبيت و
استحكام پايههاى دين با گرويدن گروههاى مختلف مردم را بشارت مىداد.
ولى
عباس عموى پيامبر، به سبب خبر دادن سوره از پايان كار پيامبر، از نزول آن سخت
غمناك شد و پيامبر پس از آن دو سال بيشتر زنده نبود.[1]
در
روايتى از امام صادق عليه السلام و نيز امام رضا عليه السلام آخرين سوره،
«إِذا جاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ» معرفى شده است.[2]
از ابنعباس نيز گزارش شده كه آخرين سوره، نصر است.[3]
2.
سوره برائت: رواياتى آخرين سوره را برائت معرفى كرده است كه نخستين آيات آن در سال
نهم هجرى نازل شد و پيامبر صلى الله عليه و آله على عليه السلام را فرستاد تا آن
را بر جمع مشركان بخواند.[4]
3.
سوره مائده: در روايتى آخرين سوره نازل شده، مائده دانسته شده است.[5]
نظريه
در
جمعبندى روايات مربوط به آخرين سورهاى كه بر پيامبر نازل شده چند نكته
[1]. مجمع البيان: ج 10 ص
844؛ الدرّ المنثور: ج 6 ص 406.