فصل اوّل: نشاط

يك: روش تحقيق‌

با مطالعه و بررسى موضوع شادى در متون غربى، بايد به دنبال حلقه وصلى براى رسيدن به مفاهيم همگِن در منابع اسلامى بود. براى دستيابى به اين منظور، با پژوهش لغوى واژه‌هاى لاتين، يافتن معادل آنها در زبان عربى و پيدا نمودن معادل‌هاى دينى، مى‌توان زمينه اين كار را فراهم آورد. مراجعه به محقّقان اين فن و بهره‌گيرى از اطّلاعات شخصى، كمك شايانى به اين امر مى‌نمايد و پژوهشگر را به هدف، نزديك مى‌كند. آنچه در اين مقاله از اين ره‌گذر به دست خواهد آمد، رسيدن به معنا و مفهوم «نشاط» است.

شناخت دوسويه مفاهيم، لازمه مفهوم‌شناسى و امرى منطقى و روش‌مند است. به عبارت ديگر، پرداختن به موضوع نشاط، نيازمند شناخت مفاهيم مترادف و متضادّ آن است، تا بهتر بتوان تمام جوانب موضوع را مدّ نظر قرار داده، به نتيجه‌اى مطلوب رسيد. شناخت مفاهيم مترادف، امرى عقلانى است و قاعده منطقى «تعرف الأشياء بأضدادها»، بر شناخت مفاهيم متضاد، تكيه دارد. از همين رو، پس از بررسى روايات باب «نشاط»، به رواياتى بر مى‌خوريم كه دايره وسيع‌ترى را پيشِ روى‌