نتيجه آن كه هر انسانى در رفتارهاى اختيارى خود، بايد به گونه‌اى عمل كند تا هم احترام خود حفظ شود و هم كرامت نفس ديگران پاس داشته شود.

اكنون اين پرسش به ذهن مى‌رسد كه راه‌كار پاسدارى از كرامت نفس انسان كدام است؟ آيا مى‌توان راه‌كارى اجرايى ترسيم نمود كه با آن، حرمت انسان‌ها پاس داشته شود و كرامتشان حفظ گردد؟

نگارنده بر اين باور است كه تواضع و فروتنى، يكى از مهم‌ترين راه‌كارهاى عملياتى در جهت حفظ كرامت نفس انسان در حوزه رفتارهاى اجتماعى است.

لزوم فروتنى در برابر همنوعان از منظر متون دينى‌

به طور كلّى انسان‌ها مى‌توانند نسبت به يكديگر دو نوع فضيلت و برترى داشته باشند: برترى‌هاى باطنى يا واقعى؛ برترى‌هاى روبنايى يا غير واقعى. برترى‌هاى ظاهرى، برترى‌هايى هستند كه در دنيا به راحتى قابل شناسايى‌اند و با كمترين تحقيق يا توجّهى حاصل مى‌شوند. اين نوع برترى‌ها (مانند: برترى علمى، برترى از حيث جاه و مقام اجتماعى و برترى مالى و برترى ظاهرى)، حقيقى نيستند و لزوماً كمال حقيقىِ انسانى را ارتقا نمى‌دهند. چه بسيار عالمان و انديشمندانى كه از انسانيت، بويى نبرده‌اند و چه بسيار صاحبان جاه و ثروت كه با كمالات انسانى، فرسنگ‌ها فاصله دارند.

امّا برترىِ باطنى- كه در واقع، برترى حقيقى است-، با معيارهاى دنيوى، قابل شناسايى نيست و تنها خداوند، از حقيقت آن آگاه است. اين‌