در پايان، لازم است اشاره شود كه ما در اين پژوهش، در صدد تبيين جاذبه‌هاى عمومى با رويكردى كلّى هستيم. اگر با نگاه دقيق‌تر به اقدامات جاذبه‌آفرينى كه كليدهاى ارتباطى به شمار مى‌آيند، بنگريم، خواهيم ديد كه برخى جاذبه‌ها- كه در نگاه كلّى جاذبه به‌شمار مى‌روند- ممكن است براى گروهى خاص جاذبه به شمار نيايند و يا از نظر شرعى و اخلاقى، تحصيل آنها جايز نباشد، و يا برخوردارى از آنها براى گروهى ديگر در اولويت نباشد. از اين رو براى گروه‌ها و اصناف خاص (مانند: جوانان، بانوان و يا كهنسالان)، برخى اقدامات جاذبه‌آفرين، متفاوت‌اند و اولويت‌ها تغيير مى‌كنند. لذا چون تبيين جاذبه‌هاى ارتباطى براى صنوف و افراد خاص، نيازمند پژوهشى مستقل است، در اين اثر، تنها به رويكردِ عمومى آن بسنده مى‌كنيم.

انواع جذّابيت‌ها[1]

برخى از روان‌شناسان اجتماعى دريافته‌اند كه سه عامل مهم در جاذبه بين فردى وجود دارد. اين عوامل، عبارت اند از: جذابيت جسمانى، مجاورت و مشابهت. آنان بر اين باورند كه جذابيت جسمانى و مجاورت در مراحل آغازين رابطه، تعيين‌كننده‌تر اند، مشابهت، تنها عامل بسيار مهم در حفظ يك رابطه درازمدّت و استمرار بخشيدن به آن رابطه است.[2]

به نظر مى‌رسد بر اساس آموزه‌هاى دين مبين اسلام، عوامل اين جاذبه‌ها، بيش از سه عامل ياد شده‌اند. عواملى كه مى‌توان در ايجاد و

[1].nterp ersonal attra ction

[2]. سايت« دانش‌نامه آزاد ويكى پديا»، واژه« جاذبه‌هاى بين فردى» ..