ذكر عبارت «كفيناك» به صورت فعل ماضى با اين‌كه مربوط به آينده است و تأكيد آن با حرف «إنّ»، همچنين آوردن ضمير متكلّم «نا»، ظاهراً اشاره بر حتمى بودن اين حمايت است، يعنى به طور مسلّم ما شر آنها را از تو دفع خواهيم كرد.[1] به گفته مفسّران، پنج تن از قريش به نام‌هاى «عاص بن وائل»، «وليد بن مغيره»، «حرث بن قيس»، «عدى بن قيس» و «اسود بن عبد المطلب» همواره پيامبر (ص) را مسخره مى‌كردند؛ امّا هر كدام به آفت هولناكى گرفتار شدند و با آن آفت از دنيا رفتند[2] و اينچنين كفايت الهى نسبت به پيامبر (ص) تحقّق يافت.

دو. اعراض‌

مورد بعدى، مربوط به توطئه‌هايى است كه از اعراض و مخالفت اهل كتاب با حق و حقيقت، متوجّه پيامبر (ص) و به تبع او متوجّه مؤمنان مى‌شد:

(وَ قالُوا كُونُوا هُوداً أَوْ نَصارى‌ تَهْتَدُوا ...\* قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْنا وَ ما أُنْزِلَ إِلى‌ إِبْراهِيمَ وَ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِيَ مُوسى‌ وَ عِيسى‌ وَ ما أُوتِيَ النَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ‌\* فَإِنْ آمَنُوا بِمِثْلِ ما آمَنْتُمْ بِهِ فَقَدِ اهْتَدَوْا وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما هُمْ فِي شِقاقٍ فَسَيَكْفِيكَهُمُ اللَّهُ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ.[3]

اگر آنها (اهل كتاب) نيز به مانند آنچه شما ايمان آورده‌ايد، ايمان بياورند، هدايت يافته‌اند و اگر سرپيچى كنند، جز اين نيست كه در فكر ايجاد شكاف‌اند، و خداوند، شرّ آنها را از تو دفع مى‌كند و او شنونده و داناست).

روگردانىِ اهل كتاب از پذيرش معارف اسلام، موجب شد تا آنان از مخالفان و دشمنان اسلام و مسلمانان به شمار آيند؛ چرا كه «شقاق» به معناى شكافتن مطلق و در مقابل «وفاق» است و منظور اين است كه: برنامه آنان، ايجاد شكاف و اختلاف در ميان افراد حقيقت‌طلب و مردم خداپرست بوده، و نظرشان تضعيف روحيه افراد و شكاف ايجاد كردن در اجتماع آنان است.[4] اين مخالفت و روگردانى در كنار جمعيت فراوان و امكانات تهاجمى آنها احتمال توطئه‌چينى آنان بر ضدّ مسلمانان را

[1]. تفسير نمونه، ج 11، ص 141؛ التحرير و التنوير، ج 13، ص 71.

[2]. ترجمه مجمع البيان، ج 13، ص 219؛ التبيان فى تفسير القرآن، ج 6، ص 356؛ الدر المنثور، ج 4، ص 107.

[3]. سوره بقره، آيه 135- 137.

[4]. تفسير روشن، ج 2، ص 203.