مقدمه‌

يكى از مهم‌ترين ويژگى‌هاى يك علم كه بايد در بررسى و شناخت آن طرح شود، روش آن علم است. به عبارتى روش، موضوع و غايت يك علم اصلى‌ترين ويژگى‌هاى قابل مطالعه هر علم است.

بررسى و تنقيح روش علم كلام و طرح مباحث روش شناسانه درباره اين علم يكى از مقدمات ضرورى حوزه كلامى روش‌مند است. با وجود اين، مباحثى كه در كتاب‌هاى كلامى قديم و جديد ذكر شده، به مباحث محتوايى و موضوعات كلامى و مقدمات محتوايى آن مربوط مى‌شود.

البته بررسى يك علم و روش آن معمولًا در علم ديگر مطالعه مى‌شود، كه علم كلام تاكنون از چنين دانشى بهره‌مند نبوده است.

نياز به مطالعه يك علم و روش آن زمانى احساس مى شود كه آن علم به رشد كافى رسيده و مورد توجه جامعه علمى قرار گرفته باشد.

با توجه به تأسيس مراكز و مؤسسات علمى و رشته هايى با هدف مطالعه در حوزه كلام، انتشار كتاب‌ها و مقالات متعدد در تبيين اعتقادات دينى و پاسخ به پرسش‌ها و شبهاتى كه درباره دين، اسلام و تشيع تدوين مطرح شده است؛ به نظر مى رسد اين علم تا حدى جايگاه خود را بدست آورده و توجه دانشمندان را به خود معطوف كرده است. از اين رو، زمان طرح بررسى هاى روش شناسانه درباره اين علم فرا رسيده‌است.

هر علمى نيازمند سلسله مبانى و روش‌هايى است كه در علم ديگرى مورد بررسى قرار مى‌گيرد. براى مثال مبانى روشى فلسفه در علم منطق، مبانى روشى فقه در علم‌