پرسش‌ها فراوان است و به‌سادگى مى‌توان ده‌ها عرصه ديگر را تصوير كرد كه همه از اين قبيل‌اند و همه آن‌ها فقط به يك چيز نياز دارند. شايد به شگفت آييد كه كليد حل همه اين مشكلات يكى است! چگونه مى‌توان سرنخ همه اين ارتباطهاى ناهمگون را به يك دست گرفت و حتى از همه آن‌ها به سود جذابيت و محبوبيت بهره برد؟!

راهكار يگانه‌

آيه 63 و 64 سوره فرقان، كليد اين مشكلات را معرفى مى‌كند. اين دو آيه، بندگان خداى رحمان را به صفاتى توصيف مى‌كنند كه برخى از آن‌ها به كار روز و هنگام تلاش و تكاپو مى‌آيند و برخى ديگر ويژه عبادت و قرائت و تهجّد شبانه‌اند. آنچه به كار روز مى‌آيد، در آيه شريفه 63 آمده است كه مى‌فرمايد: (وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً) «بندگان خدا، در زمين متواضعانه گام مى‌نهند و فروتنانه راه مى‌روند و هنگام خطاب و مواجهه جاهلانه، به سلامت پاسخ مى‌دهند» و اين چيزى جز بردبارى و حلم نيست. بردبارى يعنى اينكه شما بتوانيد ابتكار عمل را در رويارويى خصمانه طرف مقابل به دست گيريد و با مهار عقل و زبان خود، نه تنها خود از عرصه حكمت پا بيرون ننهيد، كه طرف مقابل را نيز خلع سلاح كرده، به دايره عقلانيت درآوريد.

جالب توجه اينكه در زبان عربى، حلم و عقل به هم نزديك‌اند و در روايات ما حلم را زيور علم دانسته‌اند و هر دو مطلب بر اين نكته دلالت دارند كه مديريت ارتباط ناسالمِ آغازشده، كار هر كسى نيست و به عقل و بردبارى فراوان نياز دارد. عقل در اينجا به معناى هوش تحصيلى يا