ما كشيد، مى‌توانيم با پناه بردن به دژ مستحكم و استوار استعاذه، خود را از شر شيطان آسوده كنيم؛ دژ خداوندى كه هم وسوسه‌هاى شيطان را مى‌شنود و هم از نيت خير فرد نيكوكار مقاوم آگاه است؛ و چه زيبا آيه بعد مى‌فرمايد: (وَ إِمَّا يَنْزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ‌)[1] «و اگر وسوسه‌اى از جانب شيطان تو را تحريك كند [كه به وظيفه خود عمل نكنى‌] پس به خدا پناه بر؛ زيرا اوست شنوا و دانا».

سخن را در اين بخش با سخن پيامبر خدا (ص) زينت مى‌دهيم كه مانند هميشه ملهم از قرآن كريم و راه‌گشا و راهنماست. پيامبر اكرم (ص) مى‌فرمايد: «

جبلت القلوب على حب من أحسن إليها وبغض من أساء إليها؛[2]

دل‌ها بر دوستى كسى سرشته شده كه به آن‌ها نيكى كند و با كسى به دشمنى برمى‌خيزد كه با آن‌ها بدى كند».

در زندگى نيز به‌عيان مى‌بينم كه نيكى، محبت و جاذبه مى‌آفريند و نه تنها دوستى‌هاى موجود را تعميق مى‌بخشد، بلكه رابطه‌هاى كم‌عمق را جان مى‌بخشد و دشمنى‌هاى نهفته و خفته را از ميان مى‌برد و آن‌ها را به دوستى تبديل مى‌كند.

گونه‌هاى احسان‌

احسان، گستره وسيعى از روابط اجتماعى را دربر مى‌گيرد و در هر جا مى‌توان نمودى از آن را سراغ گرفت. يكى از اين عرصه‌ها، احسان مالى و بخشش است. مطابق با نقل غرر الحكم، امام على (ع) در چند جمله به اين مسئله پرداخته است. در يكى از آن‌ها مى‌فرمايد:

«من كثر إحسانه‌

[1]. فصلت: 36.

[2]. تحف العقول، ص 37.