درهرحال، خوش‌گويى و گفتن سخنى كه زيبا و نكوست، افزون بر آنكه محبت آن سوى رابطه را به سوى ما مى‌كشاند و ما را در جايگاهى رفيع در ديدگان او مى‌نشاند، شيطان را نيز از ميانه مى‌راند و او را از گسستن رشته پيوند، نااميد مى‌كند و رفتن شيطان از كناره پيوند، كافى است كه بسيارى از بدگمانى‌ها، حسادت‌ها، تهمت‌ها و غيبت‌ها بروز نيابد و رابطه براى هميشه سالم و پاك و دست‌نخورده بماند.

نرمى و شيرينى سخن‌

بر پايه آنچه گذشت و با توجه به ترسيم قرآنى فضاى گفتگو، سخن نيكو، شيطان رانده‌شده، دشمن آشكار انسان را از عرصه رابطه مى‌راند و پيوندى استوار به ارمغان مى‌آورد. در اين فضا فهم و تصديق اين دو سخن منسوب به امير مؤمنان (ع) (به نقل از غرر الحكم) آسان مى‌شود:

«عَوِّدْ لِسانَكَ لِينَ الكلامِ و بَذلَ السَّلامِ، يَكثُرْ مُحِبُّوكَ وَ يقِلَّ مُبغِضُوكَ»؛[1] «مَن عَذُبَ لِسانُهُ كَثُرَ إخوانُهُ».[2]

اين دو روايت، دو صفت زيباى ديگر، يعنى نرم‌گويى و شيرين‌سخنى را براى كلام بيان مى‌كنند و تأثير مستقيم آن‌ها را بر افزايش ارتباطهاى اجتماعى نشان مى‌دهند. نرم‌گويى را نمى‌توان به طور دقيق تعريف كرد، اما همه ما معناى اجمالى آن را مى‌دانيم و تفاوت آن را با درشت‌گويى مى‌فهميم. ما مى‌توانيم خطاى دوست و طرف رابطه خود را با لحنى آرام، سخنانى شمرده‌شمرده و با جملاتى مرتب‌شده و بدون خشم و خشونت بيان كنيم و مى‌توانيم شيطان را به‌

[1]. ميزان الحكمة، ح 18061؛ زبانت را به نرم‌گويى و سلام كردن‌[ به ديگران‌] عادت ده، تا دوستدارانت زياد شوند و بدخواهانت اندك.

[2]. همان، ح 18062؛ كسى كه زبانش شيرين باشد، برادرانش زياد شوند.