عفو زيبا، رابطه زيباى گذشته را دوباره جان مى‌بخشد و لب فروبستن از سرزنش و نكوهش، ديده عفوشونده را مى‌گشايد و شخصيت عفوكننده را در نظر عفوشونده بزرگ و دوست‌داشتنى مى‌كند و به فرموده پيامبر اكرم (ص):

«إن العفو يزيد صاحبه عزا فاعفوا يعزكم الله‌[1]؛

عفو بر عزّت فرد مى‌افزايد؛ پس، از يكديگر گذشت كنيد تا خداوند شما را عزّت بخشد».

يكى از مؤلفه‌هاى عزتمندى فرد، محبوبيت او ميان مردمان به‌ويژه افراد مرتبط با اوست. فرد عزيز، همه را به سوى خود مى‌كشد و روابط اجتماعى سالمى ميان خود و اطرافيان و دوستانش و حتى برخى دشمنانش ايجاد مى‌كند. عفو، به‌ويژه عفو زيبا و بدون سرزنش و نكوهش، در بازگرداندن رابطه در حال گسست به رابطه نخستين، مؤثر است.

گذشت سامان‌دهنده‌

شكل دوم عفو، عفو همراه اصلاح و سامان‌دهى است. در اينجا نيز عفوكننده افزون بر گذشت، به اصلاح و ترميم رابطه خود و كسى كه ستم و خطايى كرده مى‌پردازد و به گونه‌اى مستقيم، به شخص مقابل مى‌فهماند كه بيش از هر چيز، براى رابطه ميان خود و او، يا رابطه خود و خدايش ارزش قائل است. او با كار و گذشت خويش، از درون فرياد برمى‌آورد كه ارزش پاداش الهى و رابطه انسانى، برايش از مالِ به ستم برده‌شده، يا سلامت سلب‌شده و جراحت واردشده، بالاتر و پربهاتر است و اين افزون بر افزايش شخصيت، كرامت و عزت او در نگاه عفوشونده،

[1]. بحار الانوار، ج 18، ص 418، ح 2.