هرچه از خوبى‌ها به تو مى‌رسد، از جانب خداست و آنچه از بدى به تو مى‌رسد، از خود توست.

همچنين در آيه ديگر مى‌فرمايد:

وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ.[1]

هر مصيبتى كه به شما رسيده، توسط خود شما بوده است.

پس كسى كه با اين آموزه آشنا و به وابستگى مطلق خويش به خداوند آگاه است، هرگز با رفتارهاى نيكش مغرور نمى‌شود و نقش خداوند را در توفيقاتش از ياد نمى‌برد و خود را در انجام‌دادن آن رفتارها يا اتصاف به صفات نيك مستقل نمى‌يابد؛ و به تكبر مبتلا نمى‌شود؛ و همواره شكرگزار خداوند است. ازاين‌رو امام باقر (ع) راه رهايى از عُجب را شناخت خود مى‌داند و مى‌فرمايد:

«سد سبيل العجب بمعرفة النفس؛[2]

راه خودپسندى، با شناخت نفس بسته شده است».

در سيره معصومان‌ (عليهم السلام) نيز مى‌بينيم كه نه فقط توفيق انجام‌دادن اعمال خير از خداوند طلب شده است، بلكه پس از رفتارهاى نيك يا اداى تكاليف الهى، شكر و سپاس از خداوند به جاى خودپسندى صورت گرفته است. امام كاظم‌ (ع) در يكى از دعاهاى خود به پيشگاه پروردگار عرضه مى‌دارد:

«اللهم وفقنى لكل عمل صالح ترضى به عنى و قربنى به إليك زلفى؛[3]

خداوندا، مرا بر هر عمل نيكى كه تو با انجام‌دادن آن از من خشنود مى‌شود موفق گردان، و آن را مايه نزديكى من به خودت قرار ده».

على‌بن‌حسن فضّال از امام رضا (ع) در بيان علت و مفهوم سجده شكر پس از نماز روايت كرده است:

يقول هذه السجدة منى شكرا لله على ما وفقنى له من خدمته و أداء فرضه و الشكر موجب للزيادة فإن كان فى الصلاة تقصير تم بهذه السجدة.[4]

مى‌گويد اين سجده از طرف من، شكر خدايى است كه مرا به اطاعتش و انجام فريضه موفق گردانيد، و شكر نيز موجب زيادى نعمت مى‌شود و اگر در نماز كوتاهى صورت گرفته باشد، با آن سجده برطرف مى‌شود.

[1]. شورا: 30.

[2]. تحف العقول: ص 285.

[3]. الكافى: ج 4 ص 73 ح 3.

[4]. علل الشرائع: ج 2 ص 360 ح 1.