يا نوف إياك أن تتزين للناس و تبارز الله بالمعاصى فيفضحك الله يوم تلقاه.[1]

اى نوف، مبادا [رفتار] خود را براى مردم بيارايى و براى خدا گناهان را آشكار كنى؛ كه دراين‌صورت خداوند، در روز ملاقات تو را رسوا خواهد كرد.

از امام باقر (ع) اين‌گونه روايت شده است كه فرمود:

من كان ظاهره أرجح من باطنه خف ميزانه.[2]

هر كس آشكارش از پنهانش بهتر باشد، ترازوى اعمالش سبُك خواهد بود.

از امام صادق (ع) نيز چنين نقل شده است:

ما ينفع العبد يظهر حسنا و يسر سيئا، أليس إذا رجع إلى نفسه، علم أنه ليس كذلك.[3]

بنده چه سودى از آشكار كردن رفتار خوب و انجام دادن رفتار زشت در نهان خواهد برد؟ آيا وقتى به نفس خويش رجوع مى‌كند، نمى‌داند كه اين‌گونه نيست؟!

بنابراين هدف اصلى از شناخت خويش، صداقت در گفتار و كردار، برقرارى صحيح‌ترين روشِ برقرارى رابطه با خدا، خود، همنوعان و طبيعت، و پيمودن بهترين و كوتاه‌ترين راه براى رسيدن به سعادت خواهد بود.

د- ابزار شناخت خود

پيش‌تر گفتيم كه ماهيت شناخت خود، با شناخت‌هاى ديگر متفاوت نيست؛ بنابراين اگرچه عنوان بحث ما «ابزار شناخت خود» است، ابزارى كه براى شناخت خود معرفى مى‌كنيم، همان است كه در شناخت‌هاى ديگر كاربرد دارد. اكنون كه سخن از چگونگى حصول شناخت خود است، اين پرسش به ذهن مى‌آيد كه ابزارها و ادواتى كه انسان براى خودآگاهى نياز دارد كدام است؟ آيا همگان از ابزار يكسانى براى شناخت برخوردارند؟ چرا ابزارهاى انسان براى كسب شناخت متعدد است؟ در پاسخ بايد گفت علت حقيقى يادگيرى، فقط خداست و او به بشر توان يادگيرى داده و به او

[1]. الامالى، صدوق: ص 278 ح 9.

[2]. كتاب من لا يحضره الفقيه: ج 4 ص 404 ح 5870.

[3]. الامالى، مفيد: ص 214 ح 6.