قرآن به پروردگارتان راه بريد، و آن را مشاور خود قرار دهيد، و آرايتان را در برابر [آراى‌] آن، متّهم بدانيد، و ناخالصى عقايدتان را با آن بسنجيد.

بديهى است كه مخاطب امام عليه السلام در اين سخن، همه امّت اسلام است و ايشان نمى‌خواهد به آنان بگويد كه براى بهره گرفتن از قرآن، همه مردم بايد در علم تفسير، تخصّص پيدا كنند؛ بلكه مقصود ايشان، دعوت همه مردم به آشنايى اجمالى با معارف قرآن به قدر استعداد و توان آنهاست.

همچنين همه آيات و رواياتى كه عموم مردم را به تدبّر در قرآن براى بهره‌گيرى از ره‌نمودهاى آن دعوت مى‌كنند، بر قابل فهم بودن اين كتاب آسمانى براى آنان، دلالت دارند، مانند اين آيه شريف:

«كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ مُبارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آياتِهِ وَ لِيَتَذَكَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ‌.[1]

كتابى است خجسته كه به سوى تو فرستاديم تا در آيات آن بينديشند و خردمندان از آن پند گيرند».

افزون بر اين، اصولًا معجزه بودن قرآن- كه مكرّر، اين كتاب آسمانى به آن تحدّى كرده است- نشانه آن است كه زيبايى و شيرينى معناى آن، براى توده مردم زبان‌شناس، قابل فهم است.

دو. سطح اشارات قرآنى‌

در اين مرحله، خواص مى‌توانند با تسلّط بر قرآن و كنار هم نهادن آيات، از اين كتاب بهره برگيرند. مى‌توان گفت كه بخشى از آنچه از آن به تفسير قرآن به قرآن، و يا تفسير قرآن به سنّتْ ياد مى‌شود، مربوط به‌

[1]. ص: آيه 29. نيز، ر. ك: نساء: آيه 82، مؤمنون: آيه 68، محمّد: آيه 24.