13. تفسير متشابهات‌

بخشى از روايات تفسيرى، به تفسير آيات متشابه اختصاص دارند،[1] مانند: «الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى‌»[2] يا «وَ يَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ فَوْقَهُمْ يَوْمَئِذٍ ثَمانِيَةٌ»[3] يا «يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ»[4].[5]

14. تفسير باطنى‌

پيش از اين اشاره شد كه معارف قرآن، منحصر به مفاهيم ظاهرى نيست؛ بلكه اين كتاب آسمانى، داراى سطوح و لايه‌هاى معنايى فراوانى است كه برخى از آنها، ويژه اولياى الهى و راسخان در علم است. يكى از لايه‌هاى معنايى قرآن، مصاديقى است كه در طول زمان براى آن پديد مى‌آيد. بر پايه روايتى، امام باقر عليه السلام در تبيين ظاهر و باطن قرآن فرموده:

ظَهرُهُ الَّذينَ نَزَلَ فيهِمُ القُرآنُ، وبَطنُهُ الَّذينَ عَمِلوا بِمِثلِ أعمالِهِم، يَجرى فيهِم ما نَزَلَ فى اولئِكَ.[6]

[1]. منظور از آيات« متشابه»، آياتى است كه در نگاه ابتدايى، مبهم و پيچيده اند، ليكن باتأمّل در آنها در كنار« محكمات»( يعنى آياتى كه معناى آنها روشن است)، مقصود معلوم مى‌گردد.

[2]. طه: آيه 5.

[3]. حاقه: آيه 17.

[4]. فتح: آيه 10.

[5]. الكافى: ج 1 ص 130 ح 2 و ص 127 ح 6 و ص 144 ح 6.

[6]. معانى الأخبار: ص 259 ح 1، تفسير العيّاشى: ج 1 ص 11 ح 4.