مى‌كند. كتاب حاضر با استعانت از عقل و استمداد از نقل جريان مهدويّت شخصى حضرت حجة بن الحسن مهدى موجود موعود را ارائه مى‌نمايد.[1]

مطالب اين كتاب در سه بخش سامان يافته است:

بخش اول: امام‌شناسى.

بخش دوم: انتظار.

بخش سوم: از ظهور تا مدينه فاضله مهدى (عج).

هر بخشى نيز داراى فصل‌هايى است و مجموع آنها در كتاب نه فصل است.

به نظر مى‌رسد با اين كه رويه و رويكرد ظاهرى كتاب عقلى و نقلى است، بن‌مايه‌هاى حكمت متعاليه و برخى مباحث عرفانى نيز در كتاب، بويژه در فصل سوم از بخش اول با عنوان «مهدويّت شخصى»، نمايان است و مى‌توان به مباحثى چون انسان كامل و وحدت انسان كامل در اين زمينه اشاره كرد.[2]

3. رويكرد عرفانى- صوفى‌

چنان كه پيش‌تر گفتيم، يكى ديگر از رويكردها به مسئله مهدويّت در ميان مسلمانان رويكرد عرفانى- صوفى است. اين رويكرد از قرن هفتم در ميان مسلمانان شكل گرفت. عارفان و صوفيان مسلمان مسئله مهدويّت را از طريق آموزه‌هاى اصلى عرفان و تصوف، يعنى آموزه انسان كامل و ختم ولايت، مطرح كرده‌اند.

البته اين گروه در اعتقاد به مهدويّت نوعى و شخصى با هم اختلاف‌هايى دارند كه در مباحث آتى به آنها اشاره خواهيم كرد.

در اين جا به ديدگاه پنج تن از اين شخصيت‌ها، اشاره مى‌كنيم:

3- 1. محيى الدين ابن عربى (560- 638 ق)

ابن عربى، پايه‌گذار عرفان نظرى در ميان مسلمانان، نخستين كسى است كه از اين‌

[1]. امام مهدى عليه السلام موجود موعود: ص 18- 19.

[2]. امام مهدى عليه السلام موعود موجود: ص 106- 120.