پژوهشى در باره تداوم رهبرى در همه عصرها

از نگاه قرآن و احاديث صحيحى كه از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و اهل بيت او به ما رسيده است، بهره‌مند ساختن انسان در همه اعصار از راه‌نما، سنّت خداوند متعال است و زمين، هيچ گاه از راه‌نمايى كه بتواند راه درست زندگى را به مردم نشان دهد، خالى نبوده و نخواهد بود. قرآن كريم با صراحت مى‌فرمايد:

«وَ إِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلا فِيها نَذِيرٌ».[1]

هيچ قومى نبوده، مگر آن كه در ميانشان هشدار دهنده‌اى گذشته است».

«وَ لَقَدْ وَصَّلْنا لَهُمُ الْقَوْلَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ.»[2]

بى گمان، ما گفتار خود را پى در پى به آنها رسانديم تا شايد به ياد آورند».

و نيز خطاب به خاتم پيامبران مى‌فرمايد:

«إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِكُلِّ قَوْمٍ هادٍ.»[3]

تو، تنها هشدار دهنده‌اى و هر قومى، راه‌نمايى دارد».

اين آيات، به روشنى دلالت دارند كه هدايت اقوام و جوامع مختلف بشر، سنّت قطعى الهى در نظام آفرينش است. چيزى كه هست، راه‌نمايان خداوند متعال، گاه پيامبران اويند كه مؤسّس شريعت‌اند و «نذير» يا «مُنذر» ناميده مى‌شوند و گاه ادامه دهندگان راه پيامبرند كه «هادى» ناميده مى‌شوند. مقصود ما از استمرار امامت در

[1]. فاطر: آيه 24.

[2]. قصص: آيه 51.

[3]. رعد: آيه 7.