در وصف پاكان مى‌فرمايد:

و بقى رجال غضّ أبصارهم ذكر المرجع و أراق دموعهم خوف المحشر.[1]

گروه اندكى باقى مانده‌اند كه ياد مرگ و قيامت، چشم‌هايشان را بر همه محارم الهى، فروبسته، و ترس رستاخيز، اشك‌هايشان را جارى ساخته است.

پنج. برگرداندن چهره‌

براى كسى كه اراده‌اش قوى نيست و تكنيك‌هاى مراقبه‌اى انفرادى، در او تأثير ندارد و از چشم‌چرانى، دست برنمى‌دارد، بايد ديگران به او كمك كنند تا اقدام به اين نابه‌هنجارى نكند. يكى از اين كارها برگرداندن چهره كسى است كه دارد به نامحرم نگاه مى‌كند تا ديگر به نگاه خود ادامه ندهد. در صورتى هم كه تكرار كند، او را تنبيه كنند. از اين روش، موارد فراوانى از رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله و امير المؤمنين عليه السّلام نقل شده است.

برخوردهاى رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله در خصوص افرادى كه نگاه آلوده داشته‌اند، حائز اهميت است. پيامبر صلّى اللّه عليه و اله در مقابل چشم‌چرانى افراد، بى‌تفاوت نبود و در صورت مشاهده، به آنان تذكّر مى‌داد. البته شرايط نهى از منكر را رعايت مى‌كرد و دلسوزانه و با مهربانى اقدام مى‌كرد، مانند اين‌كه خود را پسر برادر مى‌خواند. در اين‌جا به عنوان نمونه، به چند برخورد پيامبر صلّى اللّه عليه و اله اشاره مى‌كنيم.

ابن عباس مى‌گويد: در روز عرفه، شخصى كه همراه پيامبر صلّى اللّه عليه و اله بود، مى‌گفت:

جوانى، زنان را ورانداز مى‌كرد و به آنان نظر مى‌انداخت. حضرت، صورت او را با دست مباركش، از پشت سر او، از نگاه به زنان منصرف كرد. پيامبر، اين كار را چندبار تكرار كرد؛ امّا آن جوان، همچنان نگاه مى‌كرد. در اين هنگام، پيامبر صلّى اللّه عليه و اله به او فرمود:

ابن أخى إنّ هذا يوم من ملك فيه سمعه و بصره و لسانه غفر له.[2]

پسر برادرم! اين روز، روزى است كه بايد به گوش و چشم و زبان، مالك شد تا

[1]. نهج البلاغة، خطبه 32؛ بحار الأنوار، ج 34، ص 99.

[2]. مسند أحمد، ج 1، ص 329؛ مسند أبى يعلى، ج 4، ص 330.