دينى مبتنى باشد، در رويارويى با ويژگى‌هاى دوران پست مدرن، حضورى متناسب و مؤثّر خواهد داشت.

اكنون جاى آن است كه تربيت دينى، باتوجّه به عناصر آن، مورد بررسى قرار گيرد. عناصر تربيت دينى متناسب با عصر حاضر، از سه مؤلّفه مهم «عقلانيت»، «تقواى حضور»[1] و «ارزيابى و نقادى» تشكيل يافته است.

يك. عقلانيت‌

تربيت دينى در اين دوران بايد بيشتر از هر زمان ديگر، چهره‌اى عقلانى داشته باشد؛ زيرا در عصر ارتباطات، مبادله اطّلاعات و نظرگاه‌هاى گوناگون، به آسانى و سرعت، انجام مى‌گيرد و پذيرش ديدگاه‌ها، بايد مبتنى بر قوه عقلانيت باشد، باتوجه به اين عنصر فردى كه از درون خويش به خودفرمانى عقلانى دست يابد، در فرايند نظارت بر خود و ديگران، كمتر به اشتباه مى‌آلايد و نظارت، با سلامت بيشترى به اهداف خود دست مى‌يابد.

دو. تقواى حضور

عنصر «تقواى حضور» يكى از مؤلّفه‌هاى ارزشمند و اساسى تربيت دينى است كه عالى‌ترين مرتبه تقواست و با «تقواى پرهيز»[2] كه مرتبه نازل آن است، تفاوت دارد.[3]

اگر تربيت دينى، بر تقواى پرهيز استور باشد، نوعى تربيت قرنطينه‌اى و گل‌خانه‌اى به حق خواهد يافت كه براساس آن، حفظ افراد، تنها با قرار گرفتن در محدوده‌اى جدا و دور از شرايط، ميسّر است. عمل به اين نوع تقوا- كه براساس مفهوم دينى «ترس از عذاب الهى» در درون فرد شكل مى‌گيرد-، در عصر حاضر- كه‌

[1]. منظور از تقواى حضور در اين‌جا، همان تقواى عميق و درونى شده است كه از جنبه‌هاى شناختى و عاطفى، جزء شخصيت فرد شده و به عبارت ديگر، ملكه شده است.

[2]. منظور از تقواى پرهيز در اين‌جا، تقواى ظاهرى و عادتى است كه جنبه شناختى و عاطفى آن، بسيار سطحى و زودگذر است.

[3].« تربيت دينى در برابر چالش قرن بيست و يكم»، خسرو باقرى، نشريه اطلاع‌رسانى معارف، ش 2، ص 4.