نقشه 3: خطّ سير كاروان حسينى از مدينه تا كربلا

بر پايه صحيح‌ترينِ گزارش‌ها، كاروان امام حسين عليه السلام پس از چهار ماه و پنج روز اقامت در مكّه، روز سه‌شنبه هشتم ذى حجّه سال شصت هجرى، مكّه را به سوى كوفه ترك كرد؛ امّا هنگامى كه به نزديكى كوفه رسيد، به دليل ممانعت سپاهيان ابن زياد، مجبور به فرود آمدن در كربلا گرديد.

منازلى كه اين كاروان از مكّه تا كربلا طى كرده، به ترتيب، عبارت اند از: 1. تنعيم، 2. صفاح، 3. بستان ابن عامر، 4. ذات عِرق، 5. غمره، 6. مسلح، 7. افيعيّه، 8. معدن بنى سليم، 9. عمق، 10. سليله، 11. ربذه، 12. مغيثة الماوان، 13. نقره، 14. حاجر، 15. سميراء، 16. توز، 17. فيد، 18. اجفر، 19. خزيميّه، 20. زرود، 21. ثعلبيّه، 22. بطان، 23. شقوق، 24. زباله، 25. قاع، 26. عقبه، 27. واقصه، 28. شراف، 29. ذو حسم، 30.

بيضه، 31. عذيب الهِجانات، 32. رهيمه، 33. قصر بنى مقاتل، 34. طف، و 35. كربلا.

بر اساس محاسباتِ انجام شده، كاروان امام حسين عليه السلام، اين منازل را با مسافتى حدود 1447 كيلومتر، در مدّت تقريباً 25 روز، طى كرد و روز دوم محرّم سال 61 هجرى، وارد كربلا شد.

اينك به برخى از منازل اين مسير، با ذكر حوادثى كه در آنها رخ داده، اشاره مى‌گردد:

1. منزل تنعيم: مصادره اموالى كه عامل يمن براى يزيد مى‌فرستاد، به دستور امام حسين عليه السلام.

2. منزل صفاح: ملاقات امام حسين عليه السلام با فَرَزدَق و پرسش از احوال مردم عراق.

3. منزل حاجر (از منطقه بطن الرُّمَه): ارسال نامه امام حسين عليه السلام به اهل كوفه توسّط قيس بن مُسهِر.

4. منزل زَرود: پيوستن زهير بن قين به امام عليه السلام پس از ملاقات با ايشان.

5. منزل ثعلبية: رسيدن خبر شهادت مسلم و هانى به امام عليه السلام.

6. منزل زَباله: رسيدن خبر شهادت عبداللَّه بن يَقطُر و سخنرانى امام عليه السلام واعلام خبر شهادت عبداللَّه و مسلم و هانى توسط امام عليه السلام به همراهان و اعلام اين كه تعهّدى ندارندومى‌توانند باز گردند- كه اكثر افراد، پراكنده‌شدند-.

7. منزل عقبه: رؤياى امام عليه السلام و تعبير آن توسط ايشان به شهادت، و همچنين خبر دادن امام عليه السلام به شهادت قطعى خويش.

8. منزل شِراف: برداشتن آب اضافى و ديدن سپاه حُر از دور، پس از گذشتن از اين منزل.

9. منزل ذو حُسُم: ملاقات با سپاه حر؛ سيراب شدن لشكر حر توسط ياران امام عليه السلام؛ خطبه كوتاه امام پيش از نماز ظهر و نماز جماعت گزاردن دو سپاه به امامت امام عليه السلام؛ برگزارى نماز جماعت عصر به امامت امام عليه السلام؛ سخنرانى ايشان پس از نماز عصر؛ مجادله امام عليه السلام با حر و سپس توافق بر ادامه مسيرى كه به مدينه و كوفه نينجامد.

10. منزل بَيَضه: خطبه امام عليه السلام در برابر سپاه دشمن.

11. منزل عُذَيب الهِجانات: الحاق چهار نفر از كوفه به اردوى امام عليه السلام با راه‌نمايى طرمّاح بن عدى و رسيدن خبر شهادت قيس بن مسهر به امام عليه السلام توسط آنها؛ پيشنهاد طرماح به امام عليه السلام مبنى بر پناه بردن به منطقه اجاء و سلمى.

12. منزل قصر بنى مقاتل: برخورد امام با عبيد اللَّه بن حُرّ جُعفى و درخواست يارى از او و استنكاف او.

13. منزل كربلا: فرود آمدن امام عليه السلام در كربلا، آمدن نامه عبيد اللَّه و فرمان وى به حر مبنى بر متوقّف نمودن كاروان امام عليه السلام، فرود آمدن امام عليه السلام در كربلا.