تفصيل سيّد نعمة الله جزايرى‌

سيّدنعمة الله جزايرى هم وقتى ديدگاه‌هاى اخباريان را در شبهات تحريميه بيان مى‌كند، قول به تفصيل را ذكر مى‌كند، كه در جايى كه مسائل عام‌البلوى و مبتلابه است، احتياطْ لازم نيست و در غيرآن، احتياط لازم است.[1] وى مى‌گويد:

اقوى قول مجتهدان در اين‌جا درست است، هرچند آنان در عمل‌كردن به آنچه اصل دلالت دارد، افراط كرده‌اند و اخبار را كه به اصطلاح از نظر سند، ضعيف و يا احياناً خوب بوده و با اصل تعارض داشت، طرح كرده و عمل به اصل كرده‌اند. حقْ آن است كه اگر اصل برائت با روايتى كه سند آن ضعيف است تعارض داشت، اين اصل، حكمى ندارد و آن روايت مقدّم است؛ چون اخبار ما به اصطلاح قديم، صحيح هستند، و اگر جايى حديث ضعيف هم نداريم، اصل، خودش دليل است و نبودن دليل بر منع، دليل بر حلّيت آن شى‌ء است.[2]

پس به عقيده سيّد نعمة الله جزايرى، برائت اصليه، تنها در بعضى از موارد، دليل به حساب مى‌آيد، نه آن‌طورى كه مجتهدان رفته‌اند.[3]

وى در جاى ديگر، بين جريان برائت در شبهات حكميه و موضوعيه، تفاوت قائل شده، مى‌گويد:

در شبهات حكميه، عمل از بندگان تا زمانى كه بيان به آنها نرسيده، رفع شده است؛ ولى از جهت كلام و گفتار (فتوا) بايد توقّف كرد تا دليل بر آنها وارد شود؛ ولى در شبهات موضوعيه، هم از جهت عمل و هم كلام و گفتار، رفع شده است.[4]

به‌هرحال، مشهور فقها از متقدّمان و متأخّران، ازقبيل: شيخ‌صدوق،[5]

[1]. منبع الحياة، ص 61.

[2]. همان، ص 62- 63.

[3]. همان، ص 64.

[4]. نور البراهين، ج 2، ص 437- 438.

[5]. الإعتقادات، ص 114.