نام کتاب : اخباريگرى، تاريخ و عقايد نویسنده : بهشتى، ابراهيم جلد : 1 صفحه : 123
تأليفات محمّدامين استرآبادى، در فنون مختلف است و مهمترينشان
عبارتاند از:
1. الفوائد
المدنية فى الردّ على من قال بالإجتهاد و التقليد فى نفس الأحكام الإلهية، كه چون
مطالعات او در مدينه بوده، آن را اينگونه ناميده است.[1]
اين كتاب از مهمترين منابع در دفاع از مسلك اخبارى است و در تحقيق حاضر نيز به
تناسب هر مبحث، مطالبى از آن آوردهايم. به اعتقاد وى در اين كتاب، روايات كتب
اربعه متواتر اجمالى است؛[2] در ظواهر قرآن اگر چيزى مطابق
آنها از ائمّه معصومين (عليهم السلام) نرسيده باشد، بايد توقّف كرد؛[3]
اجماع از مخترعات عامّه است و اجتهاد نيز بدعت در دين؛ و تنها مدرك احكام شرعيه،
چه اصول باشد و چه فروع، اخبار است.[4] كتاب يادشده، در همان زمان،
غوغايى به پا كرد و برخى به تأليف آثارى در ردّ آن پرداختند. از جمله: نورالدين
على بنحسين (م 1063 يا 1068 ق) برادر صاحب مدارك، در كتاب الشواهد المكّية فى
مداحض حجج الخيالات المدنية (معروف به فوائد مكيه)؛ علامهدلدار على (م 1235 ق) از
عالمان هند، در كتاب أساس الاصول (به تاريخ 1214 ق).[5]
2. الفوائد
المكية، شرح استبصار؛
3. تعليقات
بر اصول كافى، با گردآورى ملا خليل قزوينى (م 1089 ق)؛
4.
دانشنامه شاهى، كشكول فارسى كه به سلطان محمّد قطب شاهى (1020- 1035 ق) تقديم شده
است. در اين كتاب با انتقاد از اجتهاد، آن را امرى جديد مىداند.
محمّد تقى
مجلسى (1003- 1070 ق)
ملّامحمّد
تقى، فرزند مقصود على اصفهانى، مشهور به «مجلسى اوّل»، در اصفهان زاده شد و
همانجا نيز درگذشت. او علوم دينى را در اصفهان نزد
[1]. رياض العلماء، ج 5، ص 36؛ الذريعة، ج 16، ص 358، ش 1663.