3/ 7 مدارا با مردم‌

52. الأمالى للطوسى: أخبرنا جماعة، عن أبى المفضّل، قال: حدّثنا أبو صالح محمّد بن صالح بن فيض العجلى الساوى، قال: حدّثنى أبى، قال: حدّثنى عبد العظيم بن عبد اللَّه الحسنى، قال:

حَدَّثَنا مُحَمَّدُ بنُ عَلِيٍّ الرِّضا، عَن آبائِهِ عليهم السلام، عَن مُحَمَّدِ بنِ عَلِيٍّ أبى جَعفَرٍ، عَن أبيهِ، عَن جَدِّهِ، عَن أبيهِ عَلِيِّ بنِ أبى طالِبٍ عليهم السلام: ... قالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه و آله: أمَرَنى رَبّى بِمُداراةِ النّاسِ، كَما أمَرَنى بِإِقامَةِ الفَرائِضِ.[1]

ترجمه‌

حضرت عبد العظيم عليه السلام- به اسناد خود-: پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: «خداوند، مرا فرمان داده كه با مردم مدارا نمايم، همان طور كه مرا بر به پاداشتن واجبات، مأمور نموده است».

شرح‌

اين حديث، يكى از ره‌نمودهاى بسيار مهمّ اخلاقى، خانوادگى، اجتماعى و مديريتى است. نكات قابل توجّه براى توضيح آن، عبارت اند از:

1. مدارا در واقع، نوعى نرمش و سازش در برخورد با ديگران، به منظور جلب دوستى، يا تقويت آن و يا دفع شرّ دشمنان است.

در يك جمله، مدارا عبارت است از سياست و تدبير برخورد با مردم.

2. فرق «مدارا» و «مداهنه»، اين است كه در مداهنه، با نرمش و سازش، ارزش‌هاى دينى فداى مطامع دنيوى مى‌گردند؛ ولى در مدارا، اصولًا هدف، حفظ ارزش‌هاى‌

[1]. الأمالى، طوسى: ص 481 ح 1050، بحار الأنوار: ج 2 ص 69 ح 23.