مى‌شود؟ بنيان‌هاى نظرى حضرت على عليه السلام در خصوص آزادى سياسى، در عرصه عمل، در عصر زمامدارى‌اش، با چه چالش‌ها و مشكلاتى مواجه گرديد، و خاستگاه جامعه‌شناختى اين مشكلات كدام‌اند؟

وى، اين رساله را در دو بخش اصلى گرد آورده است:

در بخش اوّل، كه به تشريح بنيان‌هاى نظرى آزادى سياسى از منظر حضرت على عليه السلام اختصاص يافته، ضمن تبيين نگرش آن حضرت به دو مؤلّفه و اصل بنيادين آزادى سياسى: حكومت و مردم، اين نكته را ثابت مى‌كند كه حضرت على عليه السلام، رويكردى الهى و مردمى به حكومت داشته و از ديدگاه ايشان، مردم داراى نقش تعيين‌كننده در انتخاب حاكم و اداره جامعه هستند.

بخش دوم، متكفل اثبات فرضيه جامعه‌شناختى اين رساله است، و ميزان حضور مؤلّفه‌هاى آزادى در عصر حكومت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و خلفاى سه گانه و حضرت على عليه السلام را، در ساحت‌هاى عمل و نظر، مورد بررسى قرار مى‌دهد.

در پايان، با تجزيه و تحليل داده‌ها و اسناد متعدد، اين نتايج را به دست آورده كه آزادى سياسى در تحولات صدر اسلام، نقشى كليدى داشته است؛ به نحوى كه ريشه بخش قابل توجّهى از موانع و مشكلات حكومت حضرت على عليه السلام را، بايستى در تضعيف تدريجى آزادى سياسى، در دوره زمامدارى خلفاى سه‌گانه جستجو كرد.

382. مبانى ولايت ولى اللَّه‌

، على رضايى بيرجندى، كارشناسى ارشد الهيات و معارف اسلامى، مركز تربيت مدرس حوزه علميه قم، استاد راهنما: حجة الاسلام دكتر على شيخ الاسلامى، استاد مشاور: حجة الاسلام دكتر احمد بهشتى، بى‌تا، 283 ص.

نگارنده، در رساله خود بر آن است تا پس از توضيح و تبيين معناى لغوى و اصطلاحى «ولايت» و بيان اقسام آن به صورت جامع، و با توجّه به مبانى قرآنى، روايى، عرفانى و كلامى، منشأ انواع ولايت را همراه با تفاوتشان بيان نموده، سپس به خاستگاه‌هاى انديشه ولايت ولى اللَّه، در دوران‌هاى مختلف قبل از اسلام و پس از آن، توجّه كند، و سير تاريخى و جايگاه آن را در هر دو دوران تبيين نمايد.

اين نوشتار، از سه بخش عمده و فصل‌هاى خاص هر بخش تشكيل شده است:

بخش اوّل، در باره معناى ولايت و اقسام آن است. واژه «ولايت» از ديدگاه زبان‌شناسان؛ ولايت در اصطلاح؛ بررسى اين موضوع از ديدگاه كلامى، فقهى، قرآنى، روايى و