طفوليت، دوران اوليه كودكى، دوران ميانه كودكى، دوران پايانى كودكى، مرحله بلوغ، مرحله رشد و جوانى، مرحله بزرگى يا پيرى، و حتى مرحله مرگ يا برزخ پرداخته، و آنها را طبق قوانين قرآن و سنّت بازنويسى كرده، و در كنار تمام اين مراحل، قوانين خاص هر مرحله را يادآور شده است.

283. روش تدوين كتاب «من لا يحضره الفقيه»

، نيره جاويدانى، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث، دانشكده علوم انسانى دانشگاه تربيت مدرس، استاد راهنما: دكتر نهله غروى نايينى، استاد مشاور: دكتر محمّد على مهدوى‌راد، 1379، 213 ص.

بررسى چگونگى تدوين كتاب شريف من لا يحضره الفقيه توسط شيخ صدوق رحمه الله، و بررسى ديدگاه‌هاى اين عالم بزرگوار و رسيدگى به ويژگى‌هاى خاص اين كتاب گران‌سنگ، در بين كتاب‌هاى حديثى شيعه، از مطالب عنوان شده در اين پايان‌نامه است، كه نگارنده آن را، تفصيلًا بيان مى‌كند.

اين رساله در پنج فصل گردآورى شده است:

در فصل اوّل، به بررسى زندگى‌نامه شيخ صدوق رحمه الله پرداخته، و با استفاده از منابع رجالى و تاريخى، نشو و نماى شيخ صدوق و موقعيت شيعه در عصر وى، از نظر سياسى و اجتماعى را تبيين كرده، و با ذكر مكان آرامگاه آن بزرگوار و معرفى خاندانش به پايان رسانيده است.

در فصل دوم، به بررسى حيات علمى اين بزرگوار پرداخته، كه شامل مشايخ، شاگردان، تأليفات و جايگاه وى نزد ساير علماست.

نگارنده، فصل سوم را به معرفى كتاب من لا يحضره الفقيه اختصاص داده است، و نام و انگيزه تأليف كتاب، منابع استفاده شده در تأليف آن، مكان تأليف و نظرات علما در خصوص اين كتاب، شروح و حواشى كتاب من لا يحضره الفقيه، و وجود نسخه‌هاى خطى متعدد از اين كتاب را نيز يادآور مى‌شود.

در فصل چهارم- كه اصلى‌ترين فصل اين مجموعه و مشتمل بر دو بخش است- به بررسى روش تدوين متن اين كتاب ارزشمند پرداخته و در آن، انواع حذف سند در كتاب فقيه، مراسيل صدوق و ارزش و اعتبار آنها، افتا بر اساس احاديث كتاب، اقتباس احاديث آن از كتب مشهور و معتبر، بررسى مشيخه صدوق، چگونگى روش تدوين متن، روش شيخ صدوق در بيان احاديث الاحكام، فتاواى وى در من لا يحضره الفقيه،