استعانت از قرائن تاريخى و تحقيقات به عمل آمده، صورت پذيرد.

توحيد مصاحف‌

بعد از رحلت پيامبر اسلام (ص) و كثرت مسلمين و اختلاف لهجه‌ها قرآن را به لهجه‌هاى گوناگون قرائت مى‌كردند و بالطبع اختلاف قرائات را به دنبال داشت. حتى كلمات را جايگزين بعضى كلمات ديگر مى‌كردند. مثلًا فردى وَ أَتِمُّواْ الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلّهِ‌[1]، قرائت مى‌كرد و شخص ديگرى مى‌خواند (وَ اتموا الحج و العمرة للبيت)[2] و اين اختلاف زياد به چشم مى‌خورد و احياناً به درگيرى نيز منجر مى‌شد.

بعد از آنكه حذيفه از جنگ با ارمينيه (ارمنستان) بازگشت اين اختلاف قرائات را كه در ميان مردم رواج داشت به عثمان گوشزد كرد و او هم بعد از مشورت با صحابه تصميم به (توحيد مصاحف) گرفت. وى گروه چهار نفرى را براى اين كار انتخاب كرد اما چون از توان آنان خارج بود هشت نفر ديگر را برگزيد و در مجموع دوازده نفر مأمور يكى نمودن مصاحف شدند.[3]

به هر حال يكى كردن مصاحف در حضور اصحاب پيامبر (ص)

[1]. سوره بقره، آيه 196.

[2]. معرفت، التمهيد، ج 1، ص 278.

[3]. سيوطى، الاتقان، ج 1، ص 208.