پيدايش دين‌[1]

فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ‌[2]

در مقاله گذشته درباره ماهيت دين به حد كافى بحث گرديد، اكنون مى‌توانيم پيدايش دين را مورد بررسى قرار دهيم.

اگر بخواهيم از مهم‌ترين مسائل حياتى و بزرگ‌ترين ارزش‌هاى اجتماعى نام ببريم، مسلم همان دين خواهد بود. دين هميشه در زندگى انسان‌ها از نيرومندترين عوامل سعادت به شمار مى‌رفته و ريشه‌هاى عميق آن در زندگى بشر از قديمى‌ترين دوران تاريخ به چشم مى‌خورد. ميدان سلطه و نفوذ آن به يك ملت معين و طبقه خاصى اختصاص نداشته و ندارد؛ همان‌طورى كه بر دل كارگر و رنجبر حكومت مى‌كند، مغز و افكار كارفرما و ارباب را هم تسخير مى‌نمايد.

چنانكه طبقه بى‌سواد و جاهل از آشفتگى درونى و پريشانى‌خاطر به قلعه محكم دين، پناه مى‌برند و تنها روزنه اميد و مايه تسكين دل آنها دين است، دانشمندان و فلاسفه هم پس از همه كاوش‌هاى علمى و بحث‌ها و تحقيق‌ها براى رفع تشنگى روح، دست به دامن دين زده و از اين سرچشمه سيراب مى‌گردند.

[1]. اين مقاله در شماره سوم مجله مكتب اسلام كه در 0 بهمن 1337، مصادف با 1 شعبان 1378 منتشر شده، به چاپ رسيده است.

[2]. سوره روم، آيه 30.