[1486] سؤال 127: كسى كه جو يا گندم كاشته است، آيا خمس محصول و زراعت را بايد بدهد يا خمس بذر را؟

پاسخ: اين مسأله سه صورت دارد:

1- بذر، مخمّس باشد يا از چيزهايى باشد كه خمس به آن تعلّق نمى‌گيرد و يا پرداخت خمسِ بذر را از مال ديگر خود به ذمّه گرفته باشد كه در اين موارد مقدار بذر، از محصول كسر مى‌شود و بقيه محصول، درآمد امسال حساب مى‌گردد.

2- بذر، از درآمد بين سال باشد و متعلّق خمس نباشد كه در اين صورت، كلّ محصول، درآمد امسال محسوب مى‌شود.

3- به بذر، خمس تعلّق گرفته باشد و پرداخت خمس آن را به ذمّه هم نگرفته باشد كه در اين صورت بايد مقدار بذر، از محصول جدا و خمس آن پرداخت شود و باقى مانده محصول، درآمد امسال به حساب مى‌آيد، مثلًا اگر ده كيلوگرم بذر كاشته و صد كيلوگرم محصول بدست آورده است، ابتدا ده كيلوگرم از محصول (به مقدار بذر) را جدا مى‌كند و دو كيلوگرم آن را به عنوان خمس مى‌پردازد و نود كيلوگرم باقى مانده، درآمد امسال محسوب مى‌شود، هر چند احتياط مستحب اين است كه علاوه بر دو كيلو گرم ذكر شده، مقدار هجده كيلوگرم ديگر را نيز به عنوان خمس پرداخت كند (به جهت اين كه مقدار خمسِ بذر، يعنى همان دو كيلو گرم رشد كرده و نُه برابر ديگر، يعنى هجده كيلو گرم به آن اضافه شده است) و در اين صورت، هفتاد و دو كيلوگرم ديگر را به عنوان درآمد امسال به حساب آورد.

[1487] سؤال 128: آيا جو، گندم، ذرّت، لوبيا و نخود خمس دارند يا خير؟ اگر دارند، كيفيت آن را بيان فرماييد.

پاسخ: اين موارد، خصوصيت ندارند و حكم ساير اموال را دارند و چنانچه اضافه بر مؤونه سال باشند، بايد خمس آنها را بدهند.