و غسل نيز از زير لباس باشد.

[539] سؤال 412: مرد مسلمان و شيعه‌اى در شهرى فوت نموده است و مرد مسلمانى يافت نمى‌شود تا او را غسل دهد؛ ولى زن مسلمان نامحرمى وجود دارد. آيا اين زن مى‌تواند آن مرد را غسل دهد يا خير؟ و اگر مى‌تواند، چگونه بايد غسل دهد؟

پاسخ: اگر مرد يهودى يا مسيحى يا زرتشتى وجود داشته باشد، با راهنمايى زن مسلمان، اول بايد خود را شستشو دهد و سپس ميّت را غسل دهد. همچنين اگر زن مسلمان بميرد و زن مسلمان ديگرى نباشد تا او را غسل دهد و مرد مسلمان مَحرَم نيز وجود نداشته باشد، زن اهل كتاب مى‌تواند به نحوى كه گفته شد، با راهنمايى مرد مسلمان او را غسل دهد و در هر دو فرض، مسلمانى كه راهنمايى مى‌كند، بايد نيّت غسل دادن ميّت و قصد قربت نمايد.

[540] سؤال 413: براى غسل دادن مرد ميّت، زن مَحرَم و يا مردى موجود نيست و براى غسل دادن زن ميّت، مرد مَحرَم و يا زنى در دسترس نيست. در اين صورت چه بايد كرد؟

پاسخ: در فرض سؤال، چنانچه تأخير غسل امكان ندارد، احوط ترك غسل و دفن ميّت در لباس خود اوست.

[541] سؤال 414: پس از گذشت چندين سال، هنوز جنازه مطهّر تعدادى از شهدا گاه به گاه به ميهن اسلامى باز گردانده مى‌شود. با توجه به اين كه غسل و كفن از شهيد در معركه جنگ ساقط است، مى‌خواستم سؤال كنم كه آيا غسل و كفن نكردن شهيد، امرى واجب است يا جايز؟ و اگر بخواهيم غسل و كفن را انجام دهيم، مانعى دارد يا خير؟ سؤال ديگر اين كه لباس اين شهدا بر اثر مرور ايّام از بين رفته است، آيا با اين حال، باز هم كفن لازم ندارند؟

پاسخ: سقوط غسل از شهيد در معركه جنگ، عزيمت است نه رخصت و چنانچه لباس بر تن داشته باشد، در آوردن لباس و كفن كردن او جايز نيست و كفن كردن از روى لباس نيز خالى از اشكال نيست؛ ولى اگر لباس نداشته‌