ولى ديدگاه نخست، به دليل قرار گرفتن نجم در كنار واژه شجر كه به معناى درختى داراى ساقه، برگ و شاخه است. درست‌تر مى‌باشد سجده آن دو هم بدين معناست كه دلالت بر حدوث خود دارند كه آفريدگار، انواع خوردنى‌ها براى انسان‌ها و حيوانات را در ساقه و ميوه‌هايشان قرار داده است و چيزى گوياتر از اين در فراخواندن براى خضوع و عبادت براى كسى كه اين همه نعمت را ارزانى داشته است وجود ندارد. مفسرانى نيز سجده نجم و شجر را سجده سايه‌هاى آنان در هنگام طلوع و غروب خورشيد معنا كرده‌اند كه دلالت بر حدوث آن دو داشته و مستلزم خضوع در برابر قدرتى است كه سايه را براى آنها پديد آورده است.[1]

فرشتگان‌

در آيه (وَ لِلَّهِ يَسْجُدُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ كَرْهاً وَ ظِلالُهُمْ بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ)[2] مقصود از موجودات آسمانى، فرشتگانى هستند كه پروردگار را از روى شوق سجده مى‌كنند.[3] عموم «من» موصول، عموم عرفى است كه از آن اراده كثرت مى‌شود.[4]

آنچه تاكنون بيان شده، درباره سجده غير انسان براى خداوند بود كه بخش قابل توجهى از آيات قرآن به آن اختصاص داشت. هدف قرآن از تذكر اين موارد، آگاهى دادن به انسان است تا همواره به ياد داشته باشد

[1]. التبيان فى تفسير القرآن، ج 9، ص 464.

[2]. رعد: 15.

[3]. تفسير الطبرى، ج 8، ص 172.

[4]. التحرير والتنوير، ج 13، ص 110.