دسته اوّل، رواياتى هستند كه بر گره‌گشايى از گرفتارى‌هاى همگان و زمينه‌سازى براى شادى ديگران، بدون در نظر گرفتن اعتقادات مذهبى آنان، تأكيد دارند، مانند روايتى كه ثقة الاسلام كلينى به سند معتبر، از پيامبر صلى الله عليه و آله نقل كرده كه فرمود:

الخَلقُ عِيالُ اللَّهِ، فَأَحَبُّ الخَلقِ إلَى اللَّهِ مَن نَفَعَ عِيالَ اللَّهِ وأدخَلَ عَلى‌ أهلِ بَيتٍ سُروراً.[313]

مردم، نانخور و خانواده خدايند. دوست‌داشتنى‌ترين مردم نزد خداوند، كسى است كه به نانخوران او سود برساند و خانواده‌اى را شادمان سازد.

همچنين امام على عليه السلام خطاب به كميل بن زياد مى‌فرمايد:

ما مِن أحَدٍ أودَعَ قَلباً سُروراً إلّاوخَلَقَ اللَّهُ لَهُ مِن ذلِكَ السُّرورِ لُطفاً، فَإِذا نَزَلَت بِهِ نَائِبَةٌ جَرى إلَيها كالماء فى انحِدارِهِ، حَتّى يَطرُدَها عَنهُ كَما تُطرَدُ غَريبَةُ الإبِلِ.[314]

هيچ كس دلى را شادمان نسازد، مگر آن كه خداوند از آن شادمانى، لطفى بيافريند و زمانى كه گرفتارى‌اى بدو رسد، آن لطف، همچون آب جارى در سراشيبى، به سوى آن گرفتارى سرازير شود و آن را از وى دور گرداند، همچنان كه شتر غريبه [از ميان رمه شتران‌] رانده مى‌شود.

در مقابل، آزردن و غمگين‌كردن ديگران، از نظر اسلام به شدّت نكوهش شده است. اجتناب از مردم‌آزارى، نخستين شرط پذيرفتن آيين اسلام است و انتخاب نامِ «مسلمان» براى پيروان اين آيين، به همين مناسبت است.

از منظر احاديث اسلامى، آزردن ديگران، از خصوصيات انسان‌هاى پست و شرور است، و مسلمان كسى است كه آزار او به هيچ كس، حتّى به مورچه‌اى نمى‌رسد.[315]

[313]. ر. ك: ص 356 ح 512.

[314]. ر. ك: ص 356 ح 513.

[315]. ر. ك: دانش نامه قرآن و حديث: ج 2 ص 291.