بر اين اساس، پيشوايان دينى ما، مكرّر به افزايش دادن شمارِ دوستان، سفارش كرده و آنها را ساز و برگ روزگار آسودگى، و سپرِ روزهاى سختى و بلا شمرده‌اند.[458]

دوست، نه تنها در اين دنيا، كه در سراى آخرت و در پيشگاه الهى نيز به كار مى‌آيد و اگر خوب و باخدا باشد، موجب شفاعت و نجات انسان مى‌شود.[459]

گفتنى است كه اين سفارش‌ها، تنها شامل دوستان راستين و حقيقى مى‌گردد كه بدان، اشاره خواهيم كرد.

عوامل دوستى‌

شايد بارها از خود پرسيده باشيم: چرا فلانى، دوستان فراوانى گرفته است؛ ولى فلان همسايه ما يا همكارمان، دوستان اندكى دارد؟

پيشوايان ما در سخنان گران‌بهاى خويش، اين پرسش را با بيان زمينه‌هاى شكل‌گيرى دوستى، پاسخ داده‌اند. پيامبر خدا (ص)، نيكويى كردن به ديگران را خميرمايه دوستى‌[460] و هديه دادن به يكديگر را زُداينده كدورت‌ها و پيروى از نصيحت كننده را مايه دوستى دانسته‌اند.[461]

امام على (ع) نيز خوش‌خويى را پديد آورنده دوستى خوانده و خوش‌رويى و خنده‌رويى به هنگام ديدار دوستان و احوال‌پرسى از آنان به گاه نبودنشان را از بهترين چيزهايى دانسته كه دلِ دوستان را با آن‌ها مى‌توان به دست آورد.[462]

امام صادق (ع) نيز نيكوكارى و خوش‌رويى را موجب به دست آوردن محبّت ديگران دانسته‌[463] و افزوده است:

[458]. الأمالى، صدوق، ص 380، ح 483؛ تحف العقول، ص 368؛ بحار الأنوار، ج 74، ص 187، ح 7.

[459]. مصادقة الإخوان، ص 150، ح 1.

[460]. تحف العقول، ص 37.

[461]. همان، ص 18.

[462]. همان، ص 218.

[463]. الكافى، ج 2، ص 103، ح 5.