امام صادق (ع) نيز به شخصى به نام عنوان بصرى مى‌فرمايد:

فَاسأَلِ العُلَماءَ ما جَهِلتَ، وَ إيّاكَ أنْ تَسئَلَهُم تَعَنُّتاً وَ تَجرِبَةً، وَ إيّاكَ أنْ تَعمَلَ بِرَأيكَ.[377]

آنچه را نمى‌دانى، از دانشمندان بپرس، و مبادا براى درمانده كردن و آزمودن بپرسى! و زنهار كه به رأى خود، عمل كنى!

لذا بسيار در روايات، آمده است كه:

سَلْ تَفَقُّهاً وَ لا تَسْألْ تَعَنُّتاً.[378]

رعايت حقّ تقدّم‌

گاه ممكن است در كلاس و يا محضر يك عالم افراد گوناگون و متعددى، سؤال داشته باشند. در اين موارد، بايد نوبت را رعايت كرد و حقّ تقدم را محترم شمرد. امام صادق (ع) نقل مى‌كند كه دو مرد، نزد پيامبر (ص) آمدند: مردى از انصار و مردى از قبيله ثقيف. مرد ثقيفى گفت: اى پيامبر خدا! نيازى دارم.

فرمود: «برادر انصارى‌ات، مقدّم است».

گفت: اى پيامبر خدا! من عازم سفرم و عجله دارم.

مرد انصارى گفت: به او اجازه دادم و نوبتم را به او واگذار كردم.[379]

انديشيدن‌

آموختن، به گوش كردن در كلاس درس و حفظ كردن آن، منحصر نمى‌شود. گام بعدى، انديشيدن در آموختنى‌هاست. تفكر، موجب بارورشدن دانش مى‌گردد. امام على (ع) در اين باره مى‌فرمايد:

مَن أكثَرَ الفِكرَ فيما تَعَلَّمَ، أتقَنَ عِلمَهُ وَ فَهِمَ ما لَم يَكُنْ يَفْهَمُ.[380]

هركس در آنچه فرا گرفته، نيك بينديشد، دانشش را استوار كرده است و آنچه را نفهميده، مى‌فهمد.

[377]. همان، 1096.

[378]. ر. ك: همان، ح 1096 و 1081 و 1082 و 1082 و 1085.

[379]. همان، ح 1091.

[380]. همان، ح 969.