موضع گيری ابوبكر و عُمَر در برابر اين دو شيوه

در راستاي بحثِ منع تدوين ، شناخت ديدگاه ابوبكر و عُمَر مهم است (اينكه آيا این دو ، از هواداران روش تعبد محض بودند يا از اصحاب رأي و اجتهاد) تا بتوانيم ايده خود را در پرتو آن ترسيم كنيم . هرچند پرداختن به چنين بحث‌هایی را دوست نمی‌داريم چراكه بيم برانگيخته شدن فرقه گرايی وجود دارد ، ليكن اين بررسي و پژوهش ما را بر اين موضوع وامي دارد ؛ زيرا ترك آن به منزله كتمان بعضي از حقايق و پرده افكني بر آن‌هاست و دست نيافتن بر سببِ حقيقي‌ای كه در وراي منع تحديث و تدوين نهفته می‌باشد ، بلكه حجم انبوهي از نگرش‌ها و عقايد پديد می‌آيد و آزادانديشي در ابراز نظريه‌ها و اَسباب از بين می‌رود .

بنابراين ، گرچه اين بحث با موقعيت ابوبكر و عُمَر و بعضي از صحابه ارتباط می‌يابد ، ليكن چاره‌ای جز مطرح كردن آن نيست .

بعضي از متون در اين زمينه چنين‌اند :

— داستان مرد عابد

اين قصه را ابو سعيد خُدري و اَنس بن مالك و جابر بن عبدالله اَنصاري و ديگر بزرگان صحابه روايت كرده‌اند .

اَنس گويد :

پيش پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم از مردي سخن به ميان آمد كه در عبادت بسيار كوشا و موفق است .

پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم فرمود : اين شخص را نمی‌شناسم!

گفتند : وصفِ او چنين و چنان است!

فرمود : نمی‌شناسم!

در اين هنگام مردي آشكار شد ، گفتند : اي رسول خدا ، اين همان شخص است!

فرمود : او را نمی‌شناختم! اين ، نخستين پيرو شيطان است كه در امّتم می‌بينم ، به يقين ، بخشی از شيطان در او هست!