نسخه ها، او را فرزند حسین نامیده اند، صحیح است؟

سوم اینکه زادگاه و محل تولد وی مشخص نیست. البته احتمال می رود که وی در نیمه ی دوم سده نهم ه-. ق. در «استرآباد» قدم بر عرصه گیتی نهاد و در همانجا رشد کرد.

نظام الدین استرآبادی در شعر «نظام» تخلّص می کرد. او در جوانی اشعار معمایی می سرود. از این رو به «نظام معمایی» شهرت پیدا کرد.

وی شیوه ی خود را تغییر داده و پس از آن به سرودن قصاید و مثنویات مذهبی در مدح پیامبر اکرم (ص) و ائمه ی اطهار (ع) می پردازد.

نظام استرآبادی به سال 921ه-.ق. در «استرآباد» دیده از جهان فروبست و در زادگاهش مدفون گشت.

آثار:

1. ترکیب بند

یک «ترکیب بند» زیبا از نظام الدین استرآبادی است. آغاز آن چنین است:

السلام ای سایه خورشید رب العالمین

آسمان عز و تمکین، آفتاب داد و دین

نسخه های خطی:

1 نسخه ی خطی در «کتابخانه ی ملی ملک تهران» به شماره 6/5083 در 180 برگ موجود است.

نسخه های چاپی:

چاپ نشده است.

2. دیوان شعر

مجموعه اشعار فارسی نظام الدین استرآبادی است. نسخه های دیوان وی در چند کتابخانه ی موجود است. لیکن آغاز آنها با هم متفاوت است.

نسخه های خطی:

2 نسخه ی خطی در «کتابخانه ی مجلس شورای اسلامی» به شماره 826 در 153 برگ و شماره 1/13983 در 161 برگ موجود است.

1 نسخه ی خطی در «کتابخانه ی مدرسه ی عالی شهید مطهری (سپهسالار)» به شماره 375 در 105 برگ موجود است.

1 نسخه ی خطی در «کتابخانه ی ملی جمهوری اسلامی ایران» به شماره 2514/ف در 297 برگ، کتابت سده 12ه-.ق. موجود است.

نسخه های چاپی:

چاپ نشده است.

3. رساله معما

نظام الدین استرآبادی با نظم و شعر یک رساله در معما نگاشته است که شاید به همین جهت نیز نظام معمایی یا معمای استرآبادی نامیده می شود. آغاز آن چنین است:

بنام قدیمی که از نام او

معمای عالم بود با نظام

نسخه های خطی:

2 نسخه ی خطی در «کتابخانه ی دانشکدهی الاهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران» به شماره 1/555 در 145 برگ، کتابت سال 1046ه-.ق. و شماره 1/144 در 227 برگ، کتابت سده 11ه-.ق. موجود است.

نسخه های چاپی:

چاپ نشده است.

4. شعر

اشعاری است از نظام الدین استرآبادی.