«محمدحسن بن محمدجعفر شریعتمداری»

1249-1314ه-.ق.

«شیخ محمدحسن بن محمدجعفر شریعتمداری استرآبادی»، در اواسط شوال سال 1249ه-.ق. در بیت علم و ادب دیده به جهان گشود. پدرش هنگام ولادت محمدحسن، در «کربلا» ساکن بود. از این رو تولد وی نیز در «کربلا» روی داد.

محمدحسن، دو ساله بود که پدرش عازم «ایران» گردید. او نیز همراه پدر رهسپار «ایران» شد. این سفر به دلیل اقامت پدرش در شهرهایی چون: «کرمانشاه»، «تهران»، «ساری»، «استرآباد» و «مشهد»، حدود دو سال به طول کشید.

سال 1253ه-.ق.، شیخ محمدحسن به چهارسالگی رسیده بود که تحصیل را نزد والد گرامی اش آغاز کرد.

او نخست قرآن را آموخت و بخشی را حفظ کرد. سپس کتاب «اصل الاصول» پدرش را که در اعتقادات و به زبان فارسی بود، آموخت و حفظ کرد.

شیخ محمدحسن مقدمات عربی و علوم نقلی و عقلی را تا چهارده سالگی به پایان برد و فقه و اصول فقه را نیز نزد پدر خود شروع نمود. تا سال 1263ه-.ق. که پدرش زنده بود، از محضر وی بهره برد. پس از آن به عتبات عالیات سفر کرد و از محضر استادان بزرگ آن حوزه، مانند: «شیخ مرتضی انصاری»، «شیخ مشکور حلولاوی»، «شیخ محسن خنفر» و «شیخ راضی» استفاده کرد.

محمدحسن شریعتمداری در 23 سالگی به درجه ی اجتهاد نایل گشت. وی صورت اجازه اجتهاد از استادان خود را در کتابش «مظاهر الآثار» آورده است.

وی پس از نیل به درجه ی اجتهاد، به وطن خویش، «ایران»، بازگشت و در «تهران» رحل اقامت افکند. او در «تهران» به اقامه ی نماز و انجام امور شرعی، همراه با تحقیق، تالیف و تدریس اشتغال داشت تا اینکه به سال 1318ه-.ق. در «تهران» جان به جان آفرین تسلیم کرد و در مقبره ی موقوفه ی خانوادگی در حرم «شاه عبدالعظیم» به خاک سپرده شد.

آثار:

1. اثبات الفرقه الناجیه

همان گونه که از نام این اثر مشخص می گردد، کتاب در بیان مسائل اعتقادی است. مولف پس از برشمردن فرقه های اسلامی، براساس ادله ی نقلی و عقلی، فرقه ی «ناجیه» را معرفی کرده است.

نسخه های خطی:

1 نسخه ی خطی در کتابخانه ی شخصی و خانوادگی شریعتمداری نزد «شیخ محمود شریعتمداری» در «سبزوار»، به خط مولف، موجود است.

نسخه های چاپی:

چاپ نشده است.

2. اساس الاحکام فی شرح شرائع الاسلام

«شرایع الاسلام» از آثار بسیار مشهور محقق حلی است. بسیاری از علما و دانشمندان، کتاب شرایع را متن درسی قرار داده و شروح و حواشی زیادی بر آن نگاشته اند.

شیخ محمدحسن شریعتمداری نیز آن را با عنوان فوق و در چهار جلد شرح کرده است.

ظاهراً این شرح ناتمام مانده است؛ زیرا جلد چهارم آن شامل بحث خیارات، بیع، صرف، اجاره و غصب است.