«سید ابوالقاسم بن عبدالنبی حسینی ذهبی»

(میرزا بابا شیرازی)/ 1202-1286ه-.ق.

قطب العرفا «سید ابوالقاسم بن عبدالنبی (محمدنبی) بن محمد بن ابوالقاسم حسینی ذهبی شیرازی» از نوادگان «میر سید شریف جرجانی»، متخلّص به «راز» و مشهور به «میرزا بابای شیرازی» است.

میرزا بابا از سوی مادر به «آقا محمدهاشم ذهبی» و از سوی پدر به بزرگ مردی از خطه ی «استرآباد» نسب می رساند. از این روی در مجموعه «اثر آفرینان استرآباد» گنجانده شد.

«راز شیرازی»، از بزرگان سلسله ی «ذهبیه» و بلکه از رهبران آنها در قرن سیزدهم ه-. ق. و متولی آستان حضرت «احمد بن موسی (ع)» در «شیراز» بود.

او تحصیلات خود را نزد استادان «شیراز» به پایان برد و از معقول و منقول، فارغ گشت. آنگاه دست ارادت به پدرش داد و در طریق سیر و سلوک، مراحل مریدی را طی کرد.

پس از فوت پدر، مدت چهل سال بر مسند ارشاد تکیه زد و به دستگیری اهل حال ادامه داد.

ابوالقاسم راز، در سفری که به «مشهد» انجام داده بود، هنگام بازگشت در «مورچه خوار» (مورچه خورت) بیمار شد و دارفانی را وداع گفت. جسدش در «اصفهان» دفن گردید و پس از یک سال به «مشهد» انتقال یافت. آرامگاه وی در «مشهد» مقدس است.

شرح حال نگاران آثار او را بیش از 50 عنوان دانسته و مجموع تالیفاتش را بیش از پانصد هزار بیت به صورت نظم و نثر توصیف کرده اند.

«ناصر الدین شاه» لقب «مجدالاشراف» را به وی اعطا کرده و او نیز «شرح خطبه البیان» را به نام «ناصر الدین شاه» نوشت.

آثار:

1. آداب المریدین

میرزا ابوالقاسم راز، در این اثر عرفانی، وظایف سالکین الی الله و آداب و رسوم مریدی و مرادی را به زبان فارسی بیان کرده است.

گفتنی است، نویسندگان «موسوعه مؤلفی الامامیه» معتقد هستند که کتاب به زبان عربی است.

نسخه های خطی:

1 نسخه ی خطی در «کتابخانه ی آستان حضرت احمد بن موسی (شاه چراغ)» «شیراز» به شماره ف3/2065 در 14 برگ، کتابت سال 1300ه-.ق. موجود است.

1 نسخه ی خطی در «کتابخانه ی دانشکدهی الاهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران» به شماره 9/427د در 3 برگ از یک مجموعه 123 برگی، موجود است.

نسخه های چاپی:

چاپ نشده است.

2. آیات الولایه

این اثر فارسی، تفسیر هزار و یک آیه از آیات کلام الله مجید است. حدود سیصد آیه در اثبات ولایت و حقوق تضییع شده ی ائمه ی اطهار (ع) است. دلالت این سیصد آیه، از نظر مفسران اتفاقی و اجماعی است.

وی برای اثبات نظر خود، از مفسران مشهور مسلمان بسیار نقل کرده و به مطالب آنان استناد جسته است.

باقی آیات نیز از نظر مفسران و بزرگان «شیعه»، دلالت بر ولایت «اهل بیت» (ع) دارد.

نسخه های خطی:

1 نسخه ی خطی در «کتابخانه ی مرحوم مشکوه» به شماره 1 در 607 برگ، کتابت سال 1098ه-.ق. موجود است.