«سید شرف الدین علی حسینی استرآبادی»

قرن 10ه-.ق.

مفسر، متکلم، فقیه و دانشمند والامقام، «سید شرف الدین علی حسینی نجفی استرآبادی»، از دین پژوهان بزرگ قرن دهم ه-. ق. است.

به احتمال زیاد این عالم جلیل و پژوهشگر نبیل در «استرآباد» دیده به جهان گشود. پس از تحصیل مقدمات و بخشی از سطوح، عازم «نجف اشرف» گردید و نزد علمای بزرگ نجف به تحصیل ادامه داد.

او یکی از شاگردان مبرز «شیخ نور الدین علی بن عبدالعالی کرکی» است. درمحضر این استاد بزرگ به مقام اجتهاد رسید و خود کرسی درس برپا کرد.

تعداد زیادی از فضلای حوزه ی «نجف اشرف» نزد وی تحصیل کرده و به درجه ی اجتهاد نایل گشته اند.

تذکره نویسان در شرح احوال وی کوتاهی کرده و اطلاعات زیادی در اختیار ننهاده اند. بلکه برخی او را با «شرف الدین علی نجفی شولستانی» اشتباه گرفته اند.

از سال تولد وی خبری در دست نیست. سال وفاتش نیز اختلافی است. برخی منابع مانند «معجم المولفین»، وفاتش را 965ه-.ق. دانسته اند. برخی دیگر مانند «معجم الفکر و الادب فی النجف» سال وفات وی را 940ه-.ق. نوشته اند.

در آثار و تالیفات وی نیز اختلاف فراوان وجود دارد. کتاب «تاویل الآیات الظاهره» را هم به او و هم به دیگر بزرگان نسبت داده اند.

حتی مرحوم «شیخ حر عاملی»، در «امل الآمل» دو بار از وی سخن گفته است. بار نخست نام وی را «الشیخ شرف الدین بن علی النجفی» ثبت کرده و کتابت «تاویل الآیات الباهره» را به او نسبت داده است. در مرحله دوم وی را «الشیخ شرف الدین علی استرآبادی» نویسنده کتاب «شرح الجعفریه» معرفی کرده است.

به هر روی آنچه می توان از آثار و تالیفات او با توجه به نظر اکثریت ذکر کرد، به شرح ذیل است:

آثار:

1. تاویل الآیات الظاهره فی فضل العتره الطاهره (الآیات الباهره)

مولف در این اثرِ گران قدر، آیاتی را که در شان ائمه ی اطهار علیهم السلام نازل گردیده است، جمع آوری و با استناد به روایات از طرق «شیعه» و «سنی» به آنها استدلال کرده است.

نویسنده برای تالیف کتابش از «کنز الفوائد» «کراجکی» متوفای 449ه-.ق. و از کتاب «ما نزل من القرآن فی اهل البیت (ع)» تالیف «ابوعبدالله محمد بن عباس بن علی ابن ماهیار» معروف به «ابن الحجام»، از علمای قرن چهارم و از کتاب «کشف الغمه فی معرفه الائمه» «ابوالحسن بهاء الدین علی بن عیسی اربلی» متوفای 692ه-.ق. و از کتاب های «علامه حلی» بهره برده است.

در انتساب این کتاب به سید شرف الدین علی استرآبادی اختلاف وجود دارد. لیکن اکثر کتاب شناسان و شرح حال نگاران آن در زمره ی آثار وی ثبت کرده اند.