«سید علی بن داوود حسینی جرجانی»

(ضیاء الدین بن سدید الدین جرجانی)/ قرن 9ه-.ق.

«سید ضیاء الدین علی بن سدید الدین داوود حسینی جرجانی»، فقیهی کامل و مجتهدی جامع اما گمنام است. حتی نام این متکلم بزرگوار دارای اختلاف است.

مرحوم «آقابزرگ»، براساس نسخه هایی که دیده است، نام او را سید محمد ضیاء الدین بن سدید الدین علی الحسینی جرجانی آورده است.

نویسندگان «موسوعه طبقات الفقها» به پیروی از «آقابزرگ»، ذیل «ضیاء الدین الجرجانی» نام او را محمد بن سدید الدین علی بن محمد الحسینی آورده اند.

اما همین نویسندگان در «طبقات المتکلمین»، نام او را «علی بن سدید الدین داوود جرجانی» نوشته اند؛ زیرا معتقدند که پس از دیدن نسخه ای از «خزائن الایمانِ» وی، نظرشان عوض شده است.

وی در این اثر نام خود را چنین آورده است: «العبد الفقیر الی الله الودود ضیاء الدین علی سدید الدین داوود» سپس استدلال کرده اند که کلمه «بن» پس از «علی» افتاده است. در واقع ضیاء الدین علی بن سدید الدین داوود صحیح است.

سال تولد و وفات او، نیز تحصیلات و شرح احوالش در هاله ای از ابهام است. مرحوم «افندی» زمان حیات او را قبل از ظهور دولت «صفویه» تعیین کرده است.

مرحوم «آقابزرگ»، زمان حیات او را اوایل دولت «صفویه» دانسته است. براساس یافته های آن مرحوم، ضیاء الدین جرجانی اواخر قرن دهم و اوایل قرن یازدهم ه-. ق. زیسته است.

از آنجا که شهرت به جرجانی پیش از دولت «صفویه» بیشتر رواج داشت و پس از ظهور صفویه، منسوبین به «جرجان» را استرآبادی می خواندند، شاید نظر مرحوم «افندی» به صواب نزدیک تر باشد.

مصحح رسائل فارسی سید ضیاء الدین، سرکار خانم دکتر «معصومه نورمحمدی»، در مقدمه ی مفصل خود تلاش فراوان