این قصر توسط نعمان بن امرؤالقیس، از پادشاهان لخم، برای اقامت یزدگرد یا بهرام در دو کیلومتری نجف ساخته شده است. خورنق بیشتر به سبب داستان سنمار معروف است زیرا وقتی کار ساختن قصر به پایان رسید نعمان معمار آن، سنمار، را از بین برد تا کسی به راز این بنا پی نبرد. در شعر عصر جاهلی عرب قصر خورنق یکی از عجایب سی‌گانه جهان شمرده می‌شود [4] 176 که ساخت آن شصت سال به طول انجامیده است.
در وجه تسمیه خورنق گفته‌اند: «کلمه‌ای است ایرانی و از هو- ورنه: دارای بام یا

[1] . آل محبوبه، همان، 1/ 247- 248.
[2] . ادیب الملک، سفرنامه ادیب الملک به عتبات، 197.
[3] . ناصر الدین شاه، همان، 125.
[4] . غلامحسین مصاحب، دایرة المعارف فارسی، 1/ 925.