نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 674
(12)
اهميت آيه «بسم اللّه»در توضيح ادبى آيه «بسم اللّه ...» گفتيم كه
اضافه كلمه «اسم» به سوى كلمه «اللّه» اضافه معنوى است و كلمه «اللّه» هم
در معناى خود به كار رفته است نه اين كه منظور از آن خود لفظ «اللّه» باشد.
بنابراين، بايد گفت كه كلمه «اسم» در معناى عمومى و جامع خود كه مى تواند
به تمام اسما و نام هاى الهى مشتمل باشد، به كار رفته است. بنابراين، با
گفتن كلمه «بسم اللّه» مفهوم كلى اسم خدا منظور مى شود و به مصداق اشاره مى
گردد، چون اسم اعظم پروردگار بزرگ ترين مصداق نام هاى پروردگار است. پس با
مفهوم كلى اسم پروردگار بهتر و بيشتر تطبيق مى كند و با گفتن كلمه اسم از
تمام اسما و نام هاى ديگر پروردگار پيش تر و بيشتر به ذهن گوينده و شنونده
سبقت و مبادرت مى كند.
با اين توضيح معناى آن روايت، روشن مى گردد كه مى گويد: «بسم اللّه به اسم اعظم پروردگار نزديك تر است تا سياهى چشم به سفيده آن.[1]»
چون قرب و نزديكى مفهوم «بسم اللّه» به اسم اعظم كه مصداق حقيقى آن است،
قرب ذاتى و كامل است چه آن كه در اينجا مصداق با مفهوم در خارج متحد و يكى
هستند ولى قرب سياهى چشم نسبت به سفيده آن، قرب مكانى و اتحادشان وضعى است
يعنى اين دو در وضع و مكان به هم نزديكند نه ذاتا و حقيقتا، طبيعى است كه
قرب ذاتى قوى تر از قرب مكانى است.
[1] اين حديث در متن كتاب قسمت تفسير «بسم اللّه» گذشت.
نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 674