بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) - الخوئي، السيد ابوالقاسم

نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 357

3- نسخ در حكم، نه در تلاوتمشهورترين و بحث انگيزترين نسخ در قرآن اين است كه آيه اى از آيات قرآن نسخ شود و مفهوم آن در ميان مسلمانان واجب العمل نباشد و يا اصلا عمل نمودن به مفهوم آن جايز نباشد، ولى از نظر تلاوت در قرآن ضبط شده باشد و مانند ساير آيات قرآن، تلاوت شود.
اكثر دانشمندان و مفسّرين اين نوع نسخ را مى پذيرند و بعضى از علما كتاب هاى مستقلى در اين باره نگاشته، آيات ناسخ و منسوخ را در كتابهايشان آورده اند، مانند دانشمند معروف ابو جعفر نحاس و حافظ مظفر فارسى و بعضى محققين نيز با نظر مشهور مخالفت نموده، وجود آيات منسوخ را در قرآن كلا انكار مى كنند و مى گويند: اصلا آيه اى از قرآن نسخ نگرديده است.
ولى بايد به اين نكته توجه نمود كه در وقوع نسخ و وجود آيه منسوخ در قرآن در بين علما اختلاف وجود دارد، ولى در اصل امكان نسخ و همچنين در وجود آياتى كه ناسخ احكام اديان گذشته و يا ناسخ پاره اى از احكام اسلام در صدر اول هستند، هيچ اختلافى وجود ندارد.
كيفيت نسخ
براى به دست آوردن نظريه صحيح، ما ناچاريم بدين گونه توضيح دهيم كه: نسخ شدن حكمى كه در قرآن وجود دارد، به سه صورت متصور است:
1- حكمى كه به وسيله قرآن ثابت شده است، سنت قطعى و حديث هاى متواتر يا به وسيله اجماع قطعى كه كاشف از عقيده معصوم باشد، نسخ شود.
اين نوع نسخ عقلا و نقلا اشكالى ندارد و اگر در موردى يك چنين نسخى ثابت شود، بايد از آن پيروى نمود و اگر در موردى سنت متواتر و يا اجماعى محقق نيست، در اين صورت نسخ، مورد قبول نخواهد بود، زيرا چنان كه قبلا توضيح داديم، نسخ با خبر واحد ثابت نمى شود.
2- حكمى كه به وسيله قرآن ثابت شده است، به وسيله آيه ديگرى كه ناظر بر آيه منسوخ بوده و حكم آن را بيان مى سازد، نسخ گردد. اين نوع نسخ نيز داراى اشكال و ايرادى نيست و آيه «نجوى» را از اين گونه نسخ مى دانند كه به زودى در اين باره بحث خواهيم نمود.
3- حكمى كه به وسيله قرآن ثابت شده است، با آيه ديگرى نسخ شود؛ بدين گونه كه مفهوم آيه ناسخ هيچ گونه نظارت نسبت به مفهوم آيه منسوخ نداشته باشد و به ظاهر و به طور صريح آن را بيان نكند، بلكه تنها اختلاف و تضادى كه در مفهوم اين دو مشاهده مى شود، ما را به وجود چنين نسخ هدايت كند و ناسخ بودن آيه متأخر و منسوخ بودن آيه متقدم را نشان دهد.
تحقيق و بررسى نشان مى دهد كه اين گونه نسخ در قرآن وجود ندارد زيرا قرآن مجيد هر نوع

نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 357

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست