بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) - الخوئي، السيد ابوالقاسم

نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 320

پاسخ 5 و 6- روايات جمع آورى قرآن و اجماع مسلمانان

اجماع مسلمانان به عدم ثبوت قرآن با غير تواترقسمتى از جنبه هاى ضعف و تزلزل رواياتى كه جمع آورى قرآن را به دوران هاى بعد از پيامبر(ص) مستند مى سازند توضيح داده شد. اينك در اين فصل به پنجمين و ششمين عامل ضعف آن ها مى پردازيم و مى گوييم:
مسلمانان در دو مسئله اتفاق نظر و اجماع دارند؛ يكى اين كه مى گويند: قرآن بودن هيچ سخنى ثابت نمى شود مگر از راه تواتر و نقل هاى پياپى و يقين آور، دوم اين كه مى گويند: زيادتى به قرآن راه نيافته است ولى روايات تدوين كه مورد بحث ماست با اين دو مسئله اجماعى، تضاد و منافات دارد.
تمام مسلمانان براى اثبات قرآن بودن كلامى، راهى به جز تواتر و نقل هاى فراوان و يقين آور نمى دانند ولى روايات تدوين قرآن دلالت مى كنند بر اين كه در موقع جمع آورى قرآن تنها مدرك و مرجعى كه براى اثبات قرآن بودن كلامى، در اختيار بود و به وسيله آن، آيات قرآن از غير آيات تشخيص داده مى شد، عبارت بود از شهادت دو نفر مسلمان و گاهى يك نفر كه شهادت وى مطابق شهادت دو نفر باشد و لازمه اين سخن اين است كه قرآن با خبر واحد نوشته شده است نه از طريق تواتر آيا واقعا يك نفر مسلمان مى تواند به اين مطلب ملتزم باشد يا چنين سخنى را بر زبان براند؟! ما نمى دانيم صحيح بودن اين گونه روايت ها كه به ثبوت قرآن به وسيله خبر واحد و يا شهادت دو نفر و يا يك نفر شاهد دلالت دارند، با اجماع و عقيده تمام مسلمانان به اين كه قرآن به جز تواتر از راه ديگر ثابت نمى شود، چگونه مى تواند توافق و سازش داشته باشد؟! آيا قطعى بودن اين كه قرآن بايد از راه تواتر ثابت شود نه از راه خبر واحد و شهادت دو نفر، دليل بر دروغ بودن تمام اين روايات نيست؟! تعجب در اين است كه بعضى از دانشمندان مانند ابن حجر، «شهادت» را كه در اين روايات آمده، به «كتابت» و «حفظ كردن قرآن» تأويل و تفسير كرده اند.[1]
ما فكر مى كنيم همان لزوم تواتر در قرآن كه اشاره كرديم، ابن حجر را به چنين تأويل و تفسير واداشته، شهادت را به معناى كتابت و حفظ گرفته است.
در هر صورت اين تفسير از جهاتى قابل خدشه و ايراد است، زيرا:
1- اين تفسير با دلالت صريح اين روايات كه در مسئله تدوين قرآن آورديم هيچ گونه سازش

[1] اتقان، نوع 18/ 100.

نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 320

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست