بيست سال به تدريس، امامت، قضاوت و فتوا مشغول شد و سرانجام شب جمعه دهم صفر سال 1263 ه. ق درگذشت. جنازه‌اش به نجف اشرف انتقال يافت و در ايوان صحن حرم اميرمؤمنان (ع) دفن گرديد. تعدادى از تأليفات وى عبارت است از: انيس الواعظين، ارشاد المسلمين، آب حيات در اصول دين، انيس الزاهدين، ينابيع الحكمة، الفقه المحمدى، مدائن العلوم و نجم الهدايه.[96]

شيخ مرتضى انصارى‌

شيخ مرتضى انصارى از علما و مراجع بزرگ شيعه در سده سيزدهم هجرى است. او در سال 1214 ه. ق، در دزفول متولد شد. مقدمات را نزد عمويش، فراگرفت و سپس به همراه پدرش به عراق رفت. مدت چهار سال در كربلا تحصيل كرد و بعد از اينكه عثمانى‌ها كربلا را محاصره كردند، به وطن بازگشت. پس از اينكه غائله رفع شد، بعد از دو سال به كربلا بازگشت و نزد «شريف‌العلما» تحصيلات خود را دنبال كرد. سپس به نجف اشرف رفت و به مدت دو سال از محضر درس شيخ موسى، فرزند كاشف‌الغطاء، استفاده نمود. آن‌گاه دوباره به وطن بازگشت و در شهرهاى مشهد، كاشان و دزفول، به تصنيف و تدريس و ارشاد مردم پرداخت. در سال 1249 ه. ق كه به نجف بازگشت، از استادان مشهور حوزه علميه بود. ايشان در سال 1266 ه. ق كه مرحوم صاحب جواهر درگذشت، مرجع تقليد شيعيان شد و رياست مطلق حوزه علميه به او رسيد. سرانجام در 18 جمادى‌الثانى 1281 ه. ق، درگذشت و در سمت راست درگاه قبله صحن مقدس امام على (ع) دفن گرديد. بعضى از آثار وى عبارت است از: اثبات التسامح، الارث، الاستصحاب، التقيه، حجيت ظن، حجيت قطع، المكاسب، الصلوة، الطهارة و رسائل.[97]

...

[96] . نجف كانون تشيع، ص 154.

[97] . همان، صص 158 و 159.