روايتى از امام جعفر صادق (ع) در فضيلت آن، نقل كرديم. برخى از شخصيت‌هاى شيعه، در اين قبرستان دفن شده‌اند كه از آن جمله، مى‌توان از ابن‌مطلب ياد كرد كه در سال 332 ه. ق، به دستور متقى عباسى، گردن زده شد و شيعيان در مسجد براثا، بر او نماز خواندند و در آنجا، به خاك سپردند.[1022]

شيعيان تا سال 450 ه. ق، در اين مسجد خطبه مى‌خواندند و نماز جمعه برگزار مى‌كردند. اما از اين تاريخ، اين شعائر، تعطيل و متوقف گرديد.[1023] علت تعطيلى نماز در مسجد براثا، سختگيرى‌هاى اهل‌سنت در بغداد به شيعيان بود كه به قتل برخى از شخصيت‌هاى شيعه و غارت خانه شيخ طوسى و در نتيجه مهاجرت وى به نجف، منجر شد.

در قرون ششم و هفتم هجرى، از مسجد براثا، ويرانه‌اى بيش باقى نمانده بود. ياقوت حموى درباره وضعيت براثا در زمان خود مى‌نويسد:

اين محله، داراى مسجد جامعى بود كه شيعيان در آن نماز مى‌خواندند و بعدها ويران شد. اكنون از محله براثا، اثرى باقى نمانده است. اما از ديوارهاى مسجد، آثارى باقى مى‌باشد كه از مصالح آن، در ساخت بناهاى ديگر استفاده مى‌شود.[1024]

اربلى نيز مسجد براثا را ديده و درباره آن نوشته است:

زمين براثا، نزديك باب محول، در فاصله حدود يك ميل يا بيشتر از بغداد است. مسجد براثا در آنجا واقع است كه اكنون خرابه شده و بخشى از ديوارهايش باقى مانده است. من به آنجا وارد شدم و نماز خواندم و خود را به آن، تبرك نمودم.[1025]

124. مسجد عتيقه يا منطقه (مسجد براثاى جديد)

جنوب شرقى كاظمين، در جانب غربى رود دجله، مسجدى وجود دارد كه در دوره‌هاى اخير نزد شيعيان، به نام مسجد براثا شهرت يافته است؛ حال آنكه اين مسجد، در اصل‌

[1022] . الاوراق، قسم اخبار الراضى بالله والمتقى لله، ج 2، ص 249.

[1023] . معجم البلدان، ج 1، ص 363.

[1024] . همان، ص 362.

[1025] . كشف الغمة في معرفة الائمة، الاربلي، ج 2، ص 20.