احكام جعاله‌

جعاله آن است كه انسان ملتزم شود كه در مقابل كار مشروع و عقلايى كه براى او انجام مى‌دهند مال معينى بپردازد، مثلًا بگويد هر كس گم شده مرا پيدا كند ده تومان به او مى‌دهم و يا به شخص معينى بگويد اگر لباسم را بدوزى ده تومان مثلًا به تو مى‌دهم. و كسى كه اين قرار را مى‌گذارد و ملتزم مى‌شود «جاعل» و به كسى كه كار انجام مى‌دهد «عامل» گويند، و مالى كه در عوض كار داده مى‌شود «جعل» ناميده مى‌شود. در جعاله ايجاب معتبر است ولى قبول لازم نيست.

مسأله 1 جعاله بر هر عمل حلال و عقلايى است و بر اعمال حرام و بيهوده صحيح نيست، پس اگر به كسى بگويد اگر مقدارى شراب بخورى فلان مبلغ به تو مى‌دهم، جعاله باطل است. و هم چنين به كسى بگويد كه اگر در شب به جاى تاريك و خطرناكى بروى فلان مبلغ به تو خواهم داد، در صورتى كه اين كار غرض عقلايى نداشته باشد، جعاله صحيح نيست.

مسأله 2 جعاله بر واجبات عينى صحيح نيست، و در واجبات كفايى نيز بنا بر احتياط واجب، صحيح نيست.

مسأله 3 جاعل بايد بالغ و عاقل و رشيد باشد و از روى قصد و اختيار قرارداد كند و شرعاً بتواند در اموال خود تصرف نمايد.

مسأله 4 در عامل جز امكان انجام عمل هيچ شرطى لازم نيست؛ يعنى‌